Celiakia: przyczyny, objawy i leczenie

dr med. Edyta Santorek-Strumiłło
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Celiakia (glutenozależna choroba trzewna) to przewlekła, wielonarządowa choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której u osób predysponowanych genetycznie wskutek spożywania glutenu dochodzi do uszkodzenia jelita cienkiego. Objawy celiakii mogą dotyczyć przewodu pokarmowego (bóle brzucha, przewlekła biegunka, wzdęcia), ale także innych narządów. Diagnoza jest stawiana na podstawie badania przeciwciał we krwi oraz wyników badania biopsji jelita. Leczenie celiakii polega na stosowaniu przez całe życie diety bezglutenowej, która powoduje ustąpienie objawów i umożliwia prowadzenie normalnego trybu życia.

Co to jest celiakia?

Celiakia (choroba trzewna) jest chorobą genetyczną o charakterze autoimmunologicznym (tzn. spowodowaną przez niewłaściwą reakcję odpornościową organizmu przeciw własnym tkankom), w której spożywanie glutenu powoduje uszkodzenie jelita cienkiego.

U osób chorych na celiakię występuje nietolerancja glutenu. Pod wspólną nazwą gluten kryją się tutaj poszczególne składowe białka zawartego w zbożach (pszenicy, życie, jęczmieniu).

U chorych na celiakię gluten powoduje zanik kosmków jelitowych (wypustek błony śluzowej jelit odpowiedzialnych za przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia), co prowadzi do zaburzeń wchłaniania, niedożywienia i niedoborów składników odżywczych w organizmie.

Celiakia. Kosmki jelitowe

Ryc. 1. Kosmki jelitowe

Przyczyny i częstość występowania

Celiakia jest chorobą, w której u osób predysponowanych genetycznie gluten powoduje uszkodzenie jelita cienkiego. Utrata tolerancji na gluten może wystąpić w każdym wieku, a czynnikami wyzwalającymi mogą być m.in. zakażenie żołądkowo-jelitowe, leki lub operacja. Ryzyko wystąpienia choroby jest większe u krewnych 1. stopnia chorych na celiakię (5–10%), cukrzycę typu 1 lub inne choroby autoimmunologiczne. W przypadku wystąpienia celiakii u jednego z bliźniąt prawdopodobieństwo zachorowania drugiego z nich wynosi 70% u bliźniąt jednojajowych i 5% u dwujajowych.

Przeciwciała można stwierdzić u około 1% populacji ogólnej. Ryzyko celiakii jest zwiększone u chorych na cukrzycę typu 1, autoimmunologiczne choroby wątroby i/lub tarczycy, z zespołem Downa, z zespołem Turnera, z zespołem Williamsa, z nefropatią IgA, z niedoborem IgA i u krewnych 1. stopnia chorych na celiakię.

Częstość występowania celiakii wzrasta, co może mieć związek z wykonywaniem badań w populacji o zwiększonym ryzyku jej występowania. W krajach zachodnich celiakia występuje u około 0,6%. W >70% przypadków celiakię rozpoznaje się >20. roku życia, choć u części z tych chorych objawy występują od dzieciństwa. Zachorowalność wśród kobiet jest dwukrotnie większa niż u mężczyzn.

Objawy celiakii i jej rodzaje

Celiakia może rozpocząć się nagle ze znacznym nasileniem objawów lub jej objawy mogą narastać stopniowo. Ciąża, biegunka podróżnych, nieżyt żołądkowo-jelitowy o ostrym przebiegu lub zabieg chirurgiczny w obrębie przewodu pokarmowego mogą przyśpieszyć ujawnienie się choroby. Zdarza się, że od wystąpienia pierwszych objawów do ustalenia rozpoznania upływa około 10 lat.

Celiakia może też pozostać bezobjawowa.

Wyróżniamy cztery postacie celiakii

  1. Celiakia klasyczna (pełnoobjawowa, jawna)
    Celiakia klasyczna najczęściej powoduje:
    • przewlekłą biegunkę tłuszczową lub wodnistą (stolce są luźne, cuchnące i połyskujące)
    • utratę masy ciała u dorosłych lub brak przyrostu masy ciała u dzieci
    • bóle brzucha, wzdęcia, zwiększenie obwodu brzucha
    • u dzieci zaburzenia rozwoju fizycznego, głównie wzrostu
    • różne objawy związane z zaburzeniami wchłaniania mikroelementów, makroelementów oraz witamin (np. niedokrwistość z niedoboru żelaza, osteoporoza)
    • nawracające afty jamy ustnej
    • cofanie treści żołądkowej do przełyku (zgagę)
    • wymioty
    • rzadko zaparcie.

    Celiakia klasyczna najczęściej występuje u dzieci, osób w podeszłym wieku, a także kobiet w ciąży. U dzieci objawy celiakii pojawiają się po około miesiącu od wprowadzenia do diety mąki i innych produktów zawierających gluten. U chorych dolegliwości związane z jamą brzuszną i objawy związane z zaburzeniami wchłaniania nakładają się na ten obraz kliniczny.

  2. Celiakia nietypowa
    Celiakia nietypowa powoduje głównie objawy świadczące o zaburzeniach wchłaniania jelitowego, takie jak:
    • zaburzenia układu krwiotwórczego: niedokrwistość z niedoboru żelaza
    • zmiany skórne i błon śluzowych (nawracające afty, zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, opryszczkowe zapalenie skóry)
    • zaburzenia związane z nieprawidłowym wchłanianiem wapnia (osteoporoza, złamania patologiczne, niedorozwój szkliwa zębowego, bóle kostno-stawowe)
    • zaburzenia ruchomości stawów (zapalenie stawów – najczęściej symetryczne, obejmujące wiele dużych stawów, np. – barkowe, kolanowe, biodrowe, a dopiero w dalszej kolejności skokowe, łokciowe, nadgarstki)
    • zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne (padaczka, depresja, ataksja, nawracające bóle głowy, zaburzenia koncentracji uwagi, migrena) – występują u około 10–15% pacjentów z celiakią
    • zaburzenia układu rozrodczego (skłonność do poronień, idiopatyczna niepłodność męska i żeńska, obniżone libido, zaburzenia potencji, hipogonadyzm i hiperprolaktynemia u mężczyzn) – występują u około 20% pacjentów z celiakią
    • zaburzenia czynności wątroby: pierwotna marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, hipercholesterolemia (zwiększone stężenie cholesterolu we krwi).

    Ta postać choroby trzewnej wiąże się z występowaniem niewielkich objawów jelitowych, pomimo typowych dla celiakii zaników kosmków jelitowych błony śluzowej jelita cienkiego. Szacuje się, że ten typ celiakii występuje około 7 razy częściej niż typ klasyczny, ale ze względu na mało charakterystyczne objawy stwarza duże trudności diagnostyczne. Nasilenie objawów chorobowych może być wywołane infekcją wirusową lub bakteryjną, urazem tkanek miękkich (np. przebyty zabieg operacyjny), a także ciążą.

  3. Celiakia niema
    Celiakia niema to celiakia, w której nie występują objawy, ale dochodzi do zaniku kosmków jelitowych oraz w surowicy obecne są swoiste przeciwciała – autoprzeciwciała przeciwendomyzjalne lub przeciwko transglutaminazie tkankowej.


  4. Celiakia latentna
    Celiakia latentna to celiakia, w której kosmki jelitowe mogą być prawidłowe, ale we krwi występują swoiste przeciwciała – autoprzeciwciała przeciwendomyzjalne lub przeciwko transglutaminazie tkankowej. Pacjenci z tą postacią celiakii są w grupie zwiększonego ryzyka zaniku kosmków jelitowych w przyszłości.

Co robić w razie wystąpienia objawów celiakii?

W razie wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na celiakię, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu.

Nie należy samemu wprowadzać diety bezglutenowej, ponieważ może to zafałszować wyniki badań dodatkowych i utrudnić rozpoznanie lub wykluczenie celiakii. Jeżeli lekarz rodzinny na podstawie badania potwierdzi przypuszczenia o celiakii, skieruje pacjenta do specjalisty gastroenterologa celem wykonania dalszych, bardziej szczegółowych badań dodatkowych.

Diagnostyka celiakii

Należy pamiętać o tym, że celiakia jest chorobą, której nie można rozpoznać tylko na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Lekarz rodzinny na tej podstawie może jedynie podejrzewać chorobę, natomiast badaniem potwierdzającym są badania laboratoryjne i biopsja błony śluzowej jelita cienkiego.

Z pobranej próbki krwi wykonuje się oznaczenia aktywności swoistych przeciwciał przeciwko: endomysium mięśni gładkich (przeciwciała endomyzjalne EmA), transglutanimazie tkankowej 2 (tTG) i deamidowanym peptydom gliadyny (DGP). Należy je wykonywać u osób, których dieta zawiera gluten, dlatego jeśli pacjent z jakichś powodów samodzielnie rozpoczął wcześniej dietę bezglutenową, wyniki badań mogą być niewiarygodne.

Dodatni wynik badania jednego lub większej liczby spośród wymienionych przeciwciał stanowi wskazanie do wykonania biopsji błony śluzowej jelita cienkiego. Trzeba pamiętać o tym, iż wynik negatywny badania przeciwciał u pacjenta z objawami wskazującymi na celiakię nie wyklucza choroby. W tym przypadku również należy wykonać biopsję błony śluzowej jelita cienkiego, która dostarczy materiału do uzyskania ostatecznego wyniku.

Biopsję jelita wykonuje się w trakcie badania endoskopowego (gastroskopii) – materiał do badania pobiera się specjalnymi kleszczykami, a uzyskany w ten sposób fragment wysyła się do badania histopatologicznego. W trakcie badania lekarz stwierdza makroskopowo wygładzoną powierzchnię jelita cienkiego i rozdęte pętle jelitowe. Biopsję wykonuje się pod kontrolą wzroku, aby uniknąć pobrania materiału z makroskopowo niezmienionej błony śluzowej. Drugą metodą jest tzw. biopsja ssąca metodą kapsułkową, która nie wymaga wykonania endoskopii.

U małych dzieci badanie endoskopowe wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.

Niekiedy w diagnostyce celiakii wykonuje się też badania genetyczne. Są one stosowane w razie wątpliwości diagnostycznych. W razie wykrycia u pacjenta antygenów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 stwierdza się predyspozycję genetyczną do celiakii, natomiast brak tych antygenów w zasadzie wyklucza rozpoznanie celiakii. Należy pamiętać, że obecność HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 oznacza jedynie predyspozycję genetyczną, a nie rozpoznanie celiakii. Szacunkowo ponad 30% populacji jest nosicielem 1 lub obu genów, ale jedynie u 2–3% z nich rozwinie się celiakia.

Bezglutenowa dieta dla chorych na celiakię

Jak dotąd jedyną skuteczną metodą leczenia jest stosowanie diety bezglutenowej przez całe życie. W postaci ostrej bez objawów niedoborów składników odżywczych wprowadzanie diety bezglutenowej jest wystarczającą metodą terapeutyczną. W przypadku wystąpienia objawów niedoborowych lekarz dodatkowo może zalecić podawanie makroelementów, mikroelementów i witamin, w zależności od potrzeb.

Dieta bezglutenowa polega na wyeliminowaniu wszystkich produktów z pszenicy, żyta, jęczmienia oraz hybryd zbóż, takich jak pszenżyto (w tym piwa). Wskazane jest skorzystanie z konsultacji dietetycznej. Niezbędne jest dokładne czytanie etykiet i wyeliminowanie z diety wszystkich produktów mogących zawierać gluten, np. wędlin, parówek, napojów słodzonych słodem jęczmiennym. Konieczność eliminacji owsa budzi kontrowersje. W Polsce ze względu na możliwość zanieczyszczenia upraw owsa innymi zbożami zalecana jest również jego eliminacja, chyba że pochodzi z certyfikowanych upraw. Za bezglutenowe uważa się produkty, w których zawartość glutenu wynosi <20 ppm (<20 mg/kg).

U większości chorych po zastosowaniu diety bezglutenowej obserwuje się szybkie (zwykle w ciągu 2 tyg.) ustąpienie objawów klinicznych. Poza leczeniem żywieniowym lekarz może zalecić, w zależności od potrzeby, stosowanie preparatów żelaza, kwasu foliowego, wapnia/witaminy D, a w razie wskazań – także witaminy B12.

Źródłem praktycznych informacji dla chorych jest Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej – http://www.celiakia.pl.

Stosowanymi zamiennikami są: ziemniaki, kukurydza, ryż, gryka, proso, soja, soczewica, fasola i ich przetwory a także produkty mniej popularne w Polsce: tapioka, maniok, sago, sorgo, amarantus.

Szczegółowy spis produktów dozwolonych dla osób chorujących na celiakię

  • pieczywo i kasze: pieczywo bezglutenowe, pieczywo ryżowe, makaron ryżowy, makaron sojowy, kasza gryczana, kasza jaglana, kasza kukurydziana, płatki ryżowe, płatki kukurydziane, chrupki kukurydziane, kukurydza prażona, kleik ryżowy, mąka ziemniaczana, skrobia kukurydziana, mąka kukurydziana, skrobia ryżowa, mąka ryżowa, ryż dmuchany, mąka gryczana, mąka z prosa, mąka sojowa, siemię lniane; należy zwracać uwagę, czy płatki ryżowe lub kukurydziane nie zawierają słodu jęczmiennego (zabronionego produktu)
  • mleko i produkty mleczne: mleko, kefir, maślanka, ser biały, jaja, jogurt naturalny; produkty, takie jak: śmietana, serki topione, sery żółte, jogurty smakowe, serki homogenizowane mogą zawierać jako zagęstnik skrobię pszenną (zabroniony produkt)
  • olej i tłuszcze: masło, margaryna, olej, oliwa z oliwek, tran i inne tłuszcze zwierzęce
  • wszystkie warzywa i owoce, również przetwory owocowe i owoce suszone
  • mięso i wędliny: wszystkie gatunki mięs, ryby, owoce morza, szlachetne wędliny, podroby
  • słodycze: słodycze i ciasteczka bezglutenowe, miód, cukier, fruktoza, dekstroza, budynie i kisiele na bazie mąki ziemniaczanej, galaretki, różne rodzaje orzechów, mak, sezam, dżem, syrop glukozowy, czekolada bez nadzienia, kakao naturalne
  • napoje: kawa naturalna, kawa rozpuszczalna, herbata czarna, herbata ziołowa, woda mineralna gazowana i niegazowana, napoje i soki owocowe
  • dodatki: drożdże naturalne, zioła, przyprawy jednoskładnikowe, ocet winny, ocet z jabłek, żelatyna, proszek do pieczenia bezglutenowy, soda oczyszczona, niektóre musztardy, niektóre majonezy i przeciery pomidorowe
  • alkohol: alkohole destylowane, wino, nalewki; należy zachować ostrożność w przypadku likierów, gdyż mogą zawierać niewielkie ilości glutenu.

Spis produktów zabronionych dla osób chorujących na celiakię

  • pieczywo i kasze: pieczywo tradycyjne, pieczywo cukiernicze, makarony, kasza manna, kasza kus-kus, kasza jęczmienna (mazurska, perłowa, pęczak), otręby, musli, bułka tarta
  • mleko i produkty mleczne: jogurty z dodatkiem musli; należy zwrócić uwagę na dodatek skrobi i mąki pszennej jako zagęstnika, np. w jogurtach owocowych, śmietanie, serkach homogenizowanych
  • warzywa i owoce: niekiedy suszone owoce mogą być posypane mąką, żeby się nie sklejały
  • mięso i wędliny: konserwy mięsne i rybne, mięso i ryby panierowane, wysoko przetworzone produkty mięsne i rybne (parówki, pasztet, mielonka, kaszanki, salcesony, paluszki rybne itp.)
  • słodycze: ciasta, ciasteczka, wafle, biszkopty, paluszki, chałwa, nadziewane czekolady, batony, produkty zawierające słód jęczmienny, budyń tradycyjny, żelki i galaretki (mogą być obtoczone mąką)
  • napoje: kawa zbożowa, niektóre herbatki owocowe i kawy z dodatkiem słodu
  • dodatki: sosy, majonezy, ketchupy i musztardy z dodatkiem mąki, sos sojowy, zupy w proszku, zupy typu instant (tzw. gorące kubki), kostki rosołowe, zupy, takie jak barszcz biały i żurek
  • alkohol: piwo, whiskey, kwas chlebowy

W diecie bezglutenowej zawarta jest mała ilość błonnika naturalnego, co może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaparć. Aby temu zapobiec, ważne jest spożywanie dużych ilości warzyw i owoców a mniejszej ilości ryżu, który działa zapierająco.

W trakcie przygotowywania posiłków dla chorego na celiakię należy pamiętać, aby dokładnie umyć nóż i inne narzędzia, którymi wcześniej przygotowywano pożywienie na bazie produktów z glutenem, gdyż można na nich przenieść niewielkie ilości glutenu. O diecie bezglutenowej należy pamiętać w każdym aspekcie życia. Na ulotkach leków zawierających informację dla pacjentów zawarta jest zawsze informacja o substancjach dodatkowych zawartych w produkcie farmaceutycznym, między innymi o zawartości glutenu.

W diecie osób chorych na celiakię, którzy przestrzegają diety bezglutenowej, nawet gluten zawarty w hostii, przyjmowany regularnie, może być czynnikiem uniemożliwiającym całkowite cofnięcie się objawów klinicznych. Dlatego w marcu 2009 roku na Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, podjęto decyzję o możliwości udzielania komunii świętej dla osób cierpiących na chorobę trzewną pod postacią wina lub hostii niskoglutenowych.

Należy pamiętać, że chorzy na celiakię powinni przestrzegać diety bezglutenowej przez całe życie. Nawet niewielkie odstępstwa od diety bezglutenowej mogą prowadzić do braku poprawy stanu ogólnego a także do nawrotów objawów chorobowych.

Celiakia oporna na leczenie

Pomimo przestrzegania diety bezglutenowej przez 6–12 mies. u niektórych chorych objawy się utrzymują – takich chorych określa się jako wolno odpowiadających na leczenie. Pierwszym krokiem w takich przypadkach jest ocena przestrzegania diety dokonana przez dietetyka (skrupulatne przestrzeganie diety bezglutenowej jest nieodzowne!) oraz ocena innych nietolerancji pokarmowych, które mogą wywoływać te objawy.

Bardzo rzadko występuje rzeczywista oporność na dietę bezglutenową, rozpoznaje się wówczas celiakię oporną, która charakteryzuje się utrzymywaniem lub nawracaniem objawów z zanikiem kosmków jelitowych, pomimo ścisłego przestrzegania diety co najmniej przez12 miesięcy. W leczeniu stosuje się leki immunosupresyjne.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie celiakii?

Celiakia jest nieuleczalna. Należy ją zaakceptować i nauczyć się z nią żyć, w dłuższej perspektywie jest to po prostu sposób życia. Jedynym sposobem na uniknięcie objawów chorobowych związanych z zanikiem kosmków jelitowych jest przestrzeganie diety bezglutenowej. W przypadku występowania objawów niedoboru mikro- i makroelementów lub witamin lekarz zaleci suplementację w formie odpowiednich preparatów, w zależności od potrzeb. Jeżeli pacjent będzie przestrzegać zasad diety bezglutenowej (którą szczegółowo omówiono w poprzednim rozdziale), będzie mógł wieść normalne życie i uniknąć uciążliwych objawów choroby i jej potencjalnie groźnych powikłań.

Skutki nieleczonej celiakii

Po zdiagnozowaniu celiakii należy do końca życia stosować się do zasad diety bezglutenowej, gdyż nawet niewielkie odstępstwa mogą prowadzić do zaostrzenia objawów chorobowych. Bez względu na postać celiakii nieleczona celiakia prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zagrażające życiu niedożywienie, osteoporoza, złamania patologiczne, zaburzenia płodności, zaburzenia neurologiczne, pierwotna marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, niedokrwistość i wiele innych.

Należy również podkreślić, że u osób z celiakią, u których choroba pozostaje nierozpoznana lub u chorych na celiakię, którzy nie przestrzegają zasad diety bezglutenowej, występuje zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego (dotyczy to raka gardła, przełyku, jelita cienkiego oraz enteropatycznego chłoniaka T-komórkowego), a także chłoniaka nie-Hodgkina.

Przestrzeganie diety bezglutenowej w obecnych czasach nie stanowi dużego problemu, należy jedynie w sposób świadomy przygotowywać posiłki. W sklepach dostępne są produkty bezglutenowe, zarówno w formie żywności gotowej do spożycia, jak i półproduktów do przygotowywania potraw. Dostępne produkty bezglutenowe są coraz bardziej urozmaicone i różnorodne. Pewne niedogodności może stanowić spożywanie posiłków w restauracjach, gdyż niestety w większości z nich dostępność potraw bezglutenowych jest mocno ograniczona.

Również coraz więcej placówek oświatowych (przedszkola, szkoły) zapewnia dzieciom chorym na celiakię odpowiednią dietę w serwowanych posiłkach.

Trudnym okresem dla chorych na celiakię jest okres dojrzewania, nastolatki mają bowiem często kłopot z zaakceptowaniem ograniczeń dietetycznych. Dlatego w tym okresie życia chorych częściej zdarzają się nawroty celiakii ze względu na „eksperymentowanie” z zakazanymi produktami. Dlatego odpowiednia edukacja pacjentów, w tym dzieci, a szczególnie nastolatków ma bardzo duże znaczenie w leczeniu celiakii.

Postępowanie po opanowaniu objawów

Jeśli nie ma wątpliwości co do rozpoznania celiakii, nie trzeba wykonywać ponownej kontrolnej biopsji jelita cienkiego po wprowadzeniu diety bezglutenowej. Pacjenci powinni być pod kontrolą lekarza specjalisty, który zaleci okresowo kontrolne badania laboratoryjne krwi (morfologia, stężenia kwasu foliowego, witaminy B12, ferrytyny, wapnia, fosforanów, witaminy D i hormonów tarczycy, aktywność enzymów wątrobowych). Dzięki takiej kontroli można w szybkim czasie wdrożyć odpowiednią substytucję i uniknąć groźnych dla zdrowia chorego powikłań związanych z ich niedoborami.

W ramach badań kontrolnych oznacza się również poziom przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej, które pod wpływem stosowania diety bezglutenowej powinny ulec normalizacji, zwłaszcza w porównaniu z poziomem wyjściowym. Stale podwyższony poziom przeciwciał może świadczyć, że pacjent w sposób świadomy lub nieświadomy nie przestrzega zaleceń dietetycznych.

Jednym z powikłań celiakii jest wczesna osteoporoza i złamania patologiczne (przy bardzo niewielkich urazach lub bez urazów) związane z zaburzeniami wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego. W związku z tym u chorych na celiakię lekarz zleci także badanie gęstości mineralnej kości (densytometrię). Ma to szczególne znaczenie u osób, u których celiakię rozpoznano późno, a także u kobiet po menopauzie (z zaburzeniami hormonalnymi), które są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia osteoporozy.

W związku z częstszym występowaniem celiakii u bliźniąt jednojajowych (70%) i krewnych pierwszego stopnia (rodzice, dzieci, rodzeństwo) (5–10%), wskazane jest również wykonanie badań przesiewowych u członków najbliższej rodziny chorego na celiakię, nawet mimo braku objawów chorobowych. Stosuje się wówczas oznaczenia swoistych przeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich (EmA), transglutaminazie tkankowej 2 (tTG) i deamidowanym peptydom gliadyny (DGP).

Bardzo często po zdiagnozowaniu celiakii pacjenci szukają wsparcia i rady u innych chorych. W wielu miastach (m.in.: Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu i innych) działają już punkty informacyjno-konsultacyjne oraz grupy wsparcia , w których zasięgnąć można bezpośrednich informacji i porozmawiać o swoich problemach z innymi chorymi na celiakię.

Od 2006 roku w Polsce obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Celiakii. Cennym źródłem praktycznych informacji dla osób chorujących na celiakię jest Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej – http://www.celiakia.pl

Profilaktyka celiakii

Uważa się, że długość karmienia piersią ani moment wprowadzenia do diety glutenu nie mają wpływu na wystąpienie celiakii u osób do niej predysponowanych.

Utrata tolerancji na gluten może wystąpić w każdym wieku, a czynnikami wyzwalającymi mogą być m.in. zakażenie żołądkowo-jelitowe, leki lub operacja.

11.05.2022
Zobacz także
  • Badania serologiczne w celiakii
  • Nietolerancja laktozy w celiakii
  • Dieta bezglutenowa
  • Gastroskopia
  • Wzdęcia – czym są, co je powoduje, kiedy zgłosić się do lekarza i jakie są domowe sposoby na wzdęcia brzucha?
  • Biegunka
Wybrane treści dla Ciebie
  • Dieta bezglutenowa
  • Celiakia u dzieci
  • Zakażenia przewodu pokarmowego przenoszone drogą płciową
  • Badania serologiczne w celiakii
  • Choroby towarzyszące cukrzycy typu 1
  • Nietolerancja laktozy w celiakii
  • Szczelina odbytu
  • Dieta i suplementacja w chorobie Hashimoto
  • Zapalenie opryszczkowate skóry
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta