×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego: przyczyny, objawy i leczenie

lek. Magdalena Wiercińska

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to choroba o nieznanej przyczynie charakteryzująca się biegunką, zazwyczaj prawidłowym wyglądem błony śluzowej jelita w badaniu kolonoskopowym oraz typowymi zmianami w badaniu histologicznym (pod mikroskopem) wycinków błony śluzowej jelita grubego. Zwykle występuje u osób między 50.–70. rokiem życia. Palenie papierosów zwiększa ryzyko zachorowania (u palaczy choroba występuje też zazwyczaj w młodszym wieku niż u osób niepalących). Głównym lekiem stosowanym w mikroskopowym zapaleniu jelita grubego jest budezonid

Co to jest mikroskopowe zapalenie jelita grubego i jakie są jego przyczyny?

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG) to przewlekła choroba zapalna przewodu pokarmowego o niewyjaśnionej przyczynie. Głównym objawem choroby jest uporczywa wodnista biegunka, która występuje także w nocy. Cechą charakterystyczną mikroskopowego zapalenia jelita grubego jest obecność mikroskopowych zmian histopatologicznych przy braku jakichkolwiek nieprawidłowości widocznych w endoskopii (kolonoskopii). Na podstawie obrazu histopatologicznego wyróżnia się dwa główne typy choroby: zapalenie kolagenowe i zapalenie limfocytowe, oraz ich formy niepełne.

Dokładna przyczyna choroby nie jest znana. Podejrzewa się, że mechanizm rozwoju choroby jest złożony. Badania wskazują na związek z przyjmowanymi lekami, takimi jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSLPZ), inhibitory pompy protonowej (IPP), statyny, inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, akarboza.

Z mikroskopowym zapaleniem często współwystępują choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto, zespół Sjögrena, miasthenia gravis, cukrzyca i celiakia, a w rzadkich przypadkach choroba Leśniowskiego i Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Palenie papierosów zwiększa 3–5 razy ryzyko zachorowania (u palaczy choroba występuje też o około 10 lat wcześniej niż u niepalących).

Jak często występuje mikroskopowe zapalenie jelita grubego?

Nie ma danych polskich. W Europie i USA roczna zapadalność na mikroskopowe zapalenie jelita grubego wynosi 0,6–16/100 000. Średni wiek w chwili rozpoznania wynosi 50–70 lat, ale u około jednej czwartej pacjentów chorobę rozpoznaje się przed 45. rokiem życia. Mikroskopowe zapalenie jelita grubego występuje częściej u kobiet (3:1–9:1).

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego - objawy

Głównym objawem mikroskopowego zapalenia jelita grubego jest wodnista biegunka bez domieszek krwi lub śluzu, pojawiająca się także w nocy. Mogą występować kolkowe bóle brzucha, wzdęcia, nagłe parcie na stolec, nietrzymanie kału, stolce tłuszczowe i – rzadko – zmniejszenie masy ciała, zazwyczaj niewielkie. Inne objawy ogólne, takie jak odwodnienie, utrata białka czy niedokrwistość, występują bardzo rzadko, jedynie z ciężkich przypadkach. Przebieg choroby jest zwykle łagodny, ze spontanicznymi remisjami (wycofaniem się objawów). Wynik próby głodowej jest dodatni (złagodzenie biegunki w okresie głodzenia). U części chorych objawy mikroskopowego zapalenia jelita grubego wystąpiły po przebyciu infekcji pokarmowej.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów mikroskopowego zapalenia jelita grubego?

W przypadku wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na mikroskopowe zapalenie jelita grubego, należy się zgłosić do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi diagnostykę różnicową przyczyn przewlekłej biegunki. W razie nawrotu już rozpoznanego mikroskopowego zapalenia jelita grubego w celu opanowania objawów można doraźnie zastosować leki przeciwbiegunkowe (loperamid).

Rozpoznanie mikroskopowego zapalenia jelita grubego

Zarówno w badaniu przedmiotowym, jak i badaniach laboratoryjnych zwykle nie stwierdza się istotnych odchyleń. Niekiedy może występować niewielka niedokrwistość, eozynofilia (zwiększenie liczby eozynofilów), zaburzenia wchłaniania witaminy B12 i jej zmniejszone stężenie w surowicy, a także niewielkie przyspieszenie OB.

W przypadku podejrzenia mikroskopowego zapalenia jelita grubego lekarz kieruje pacjenta na badanie kolonoskopowe, w którym zwykle nie stwierdza się makroskopowo istotnych odchyleń. Kolonoskopia konieczna jest do pobrania materiału do badania pod mikroskopem. Do potwierdzenia rozpoznania mikroskopowego zapalenia jelita grubego konieczna jest ocena histologiczna wycinków pobranych z błony śluzowej. Istotne jest pobranie próbek głównie z prawej części jelita grubego, ponieważ właśnie tam umiejscowione są najczęściej zmiany mikroskopowe. W niektórych przypadkach stwierdza się również zmiany mikroskopowe w wycinkach pobranych z końcowego odcinka jelita cienkiego.

W badaniu histopatologicznym w obu postaciach choroby występują nacieki zapalne w obrębie blaszki właściwej błony śluzowej jelita.

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego - leczenie

Konieczne jest wyeliminowanie potencjalnych przyczyn mikroskopowego zapalenia jelita grubego, zwłaszcza leków. Lekiem pierwszego wyboru jest budezonid. W łagodnej postaci choroby skuteczny bywa loperamid, a jeśli chorobie towarzyszy zaburzenie wchłaniania kwasów żółciowych – cholestyramina.

W przypadku nieskuteczności wymienionych leków lekarz może rozważyć terapię lekami biologicznymi (infliksymab, adalimumab, wedolizumab) lub immunosupresyjnymi (azatiopryna, 6-merkaptopuryna).

W bardzo ciężkich przypadkach konieczny może być zabieg chirurgiczny.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie mikroskopowego zapalenia jelita grubego?

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to choroba przewlekła, mająca tendencję do nawrotów, nie prowadzi jednak do poważniejszych powikłań.

Nie stwierdzono zwiększonego ryzyka rozwoju nowotworów i nie jest zalecane monitorowanie pacjentów pod kątem ich występowania.

Dolegliwości mogą ustępować samoistnie nawet u 1/3 chorych.

Długoterminowe rokowanie w obydwu postaciach mikroskopowego zapalenia jelita grubego w większości przypadków jest dobre. Często pacjenci reagują na typowe leki przeciwbiegunkowe (loperamid).

Należy unikać potencjalnych czynników przyczynowych, zwłaszcza leków, których przyjmowanie można łączyć z wystąpieniem biegunki.

27.05.2022
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zespół jelita drażliwego
  • Przewlekłe niedokrwienie jelit
  • Uchyłki jelita grubego
  • Rak jelita cienkiego i inne złośliwe nowotwory jelita cienkiego
  • Polipy jelita cienkiego – objawy, czy są groźne, leczenie
  • Ostre niedokrwienie jelit
  • Nowotwory jelita cienkiego (łagodne i złośliwe)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta