Pytanie nadesłane do redakcji
Witam, w maju br. u mojej mamy wykryto raka żołądka. Kilka tygodni później zaczęłam odczuwać bóle w nadbrzuszu, które skłoniły mnie do wykonania gastroskopii. Wyniki badania: „Żołądek o elastycznych ścianach i prawidłowej śluzówce dna i trzonu, w antrum zmienionej zapalnie. Na krzywiźnie większej antrum częściowo zagojone, gwiazdkowate owrzodzenie pokryte włóknikiem i hemtyną o średnicy ok. 10 mm (wycinek).
Odźwiernik równy, okrągły dobrze się zamyka. Opuszka dwunastnicy i część zstępująca dwunastnicy zmienione zapalnie, częściowy zanik fałdów w części zstępującej (wycinek). Test ureazowy /?/. Rozpoznanie histopatologiczne:
1. Fragment śluzówki dwunastnicy z masywnym ropnym naciekiem zapalnym, zanikiem kosmków oraz przekrwieniem.
2. Śluzówka żołądka z przewlekłym /+/ zaostrzonym /+/ naciekiem zapalnym, cechami zaniku /++/, rozrostem dołeczkowym /++/ i włóknieniem /+/. Flora Helicobacter pylori /-/ Gastrolog polecił przyjmowanie Controlocu 40 2 razy dziennie przez 10 tygodni i powtórzenie gastroskopii.
Wyniki powtórnej gastroskopii: ?Początkowy odcinek zstępującej dwunastnicy i brodawka Vatera bez zmian. W kształtnej opuszce dwunastnicy kilka drobnych nadżerek. Żołądek i przełyk bez zmian. Pobrano wycinki z części zstępującej i opuszki dwunastnicy, antrum, kąta i trzonu żołądka.
Histopatologia
1. Błona śluzowa dwunastnicy z cechami przewlekłego aktywnego zapalenia z wybroczynami, obrzękiem zrębu kosmków i ich ogniskowym spłaszczeniem. Ogniskowo widoczna penetracja limfocytów do nabłonka gruczołowego głównie u podstawy kosmków, indeks IEL <15/100 EC, 5 wycinków.
2. Cztery wycinki błony śluzowej antrum żołądka z cechami przewlekłego /++/, aktywnego /+/ zapalenia z pasmowatym włóknieniem zrębu blaszki właściwej i podciąganiem mięśniówki błony śluzowej, bez metaplazji jelitowej i bez dysplazji. Nie stwierdzono obecności bakterii Helicobacter pylori.
3. Trzy fragmenty błony śluzowej trzonu żołądka bez nacieku zapalnego, z pojedynczymi wybroczynami, bez metaplazji jelitowej i bez dysplazji.”
Co może być przyczyną takich zmian zapalnych, czy mogą zagoić się bez pozostawienia uszkodzeń, czy też można się spodziewać poważniejszych konsekwencji? Mam 40 lat. Będąc w podwyższonej grupie ryzyka (rak żołądka), co jaki czas powinnam robić gastroskopię?
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
specjalista gastroenterolog
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Nie ma ścisłych wytycznych dotyczących nadzoru endoskopowego w rodzinach chorych z rakiem żołądka. Zwykle zaleca się wykonywanie gastroskopii raz w roku, rozpoczynając od wieku 5-10 lat niższego od najmłodszego zachorowania na raka żołądka wśród krewnych. Niektóre wytyczne podają konieczność powtarzania badania gastroskopowego co 3 lata.
Konkretne zalecenia dotyczą natomiast konieczności leczenia infekcji Helicobacter pylori u krewnych chorych z rakiem żołądka. W razie wykrycia zakażenia wskazana jest eradykacja.
Jeżeli w rodzinie stwierdzono więcej przypadków raka żołądka albo zachorowania występowały przed 50. rokiem życia, można podejrzewać dziedziczny typ raka żołądka. Wtedy ryzyko zachorowania pozostałych członków rodziny jest większe i w takim przypadku można zgłosić się do najbliższej poradni genetycznej.
W opisanym badaniu gastroskopowym i histopatologicznym, poza stwierdzonym owrzodzeniem żołądka, zwraca uwagę zanik kosmków, którego przyczyna wymaga wyjaśnienia. Zanik kosmków może być bowiem objawem choroby trzewnej (celiakii, czyli nietolerancji glutenu), którą leczy się poprzez zastosowanie diety bezglutenowej. W opisywanym przypadku zanikowi kosmków towarzyszą limfocyty obecne w śródbłonku w liczbie <15/100 komórek - wynik, który nie oznacza celiakii. Być może więc zanik kosmków jest spowodowany procesem zapalnym dwunastnicy, alergią itp. Proponowałabym wykonanie badań serologicznych (przeciwciała z krwi) w celu wykluczenia choroby trzewnej. Badane są głównie miana przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej i przeciwciał przeciw endomyzium oraz stężenie IgA.
Niejasna pozostaje także przyczyna owrzodzenia żołądka. Podczas badania wykluczono infekcję Helicobacter pylori (dla pewności można wykonać badanie przeciwciał we krwi), a nie mamy informacji na temat drugiej najczęstszej przyczyny wrzodów, a mianowicie stosowania leków głównie z grupy NLPZ (popularne leki przeciwbólowe).
Dlatego przypominam o zwracaniu uwagi na przyjmowane leki oraz wprowadzenie zasad zdrowego trybu życia (np. rzucenie palenia).
