Pytanie nadesłane do redakcji
Gdy miałam 1,5 roku stwierdzono u mnie wtórny zespół złego wchłaniania. W wieku 3 lat badanie IgA EMA - ujemne. Teraz odczuwam kłujący ból po stronie wątroby, żołądka, trzustki i czasem na dole brzucha. Miałam badania i próby wątrobowe. Od końca sierpnia mam podwyższone wartości ASPAT i ALAT. Miałam wtedy lekkie objawy, ale od 6 dni mam trochę mocniejsze, które utrudniają mi normalne funkcjonowanie. Często mam infekcje, skurcze oskrzeli, czasem wymioty i biegunki, ważę 32,5 kg od 21 lat, teraz 33,5. Czy to może być celiakia? Czy jakbym zastosowała dietę bezglutenową, taką jak miałam w wieku 1,5 roku przez 3 miesiące, przed wykonaniem badań, to by nie były zafałszowane mimo stosowania diety? Jak jem chleb z masłem i szynką - 2 kromki rano i na kolację, ciepłe 2 dania na obiad - czasem pierś z kurczaka smażoną, ale też i pierogi lub pyzy, rodzynki lub kisiel na podwieczorek, to też mam takie właśnie kłujące bóle. Czy to jest celiakia? I czy nie zaszkodzi mi Recomed - zamiennik Nutridrinka, kiedyś je piłam? Bardzo proszę o odpowiedź.
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii UJCM
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Celiakia (choroba trzewna, sprue nietropikalna, enteropatia glutenowa) jest enteropatią zapalną jelita cienkiego spowodowana trwałą nietolerancją glutenu. Choroba występuje u osób z predyspozycją genetyczną (odpowiednimi genami) w odpowiedzi na gluten, czyli białko zawarte w popularnych zbożach (m.in. pszenicy, życie, jęczmieniu). Pod wpływem glutenu dochodzi do produkcji przeciwciał, które uszkadzają ścianę jelita cienkiego, powodując zanik kosmków oraz wtórnie do tego zaburzenia wchłaniania.
Objawy są typowe dla przewodu pokarmowego, ale możliwe są także objawy tak zwane pozajelitowe. U osób dorosłych dominują objawy atypowe (pozajelitowe), jak np. zmiany skórne, niedokrwistość, izolowane - osteoporoza, zaburzenia neurologiczne itd.
Celiakia także częściej współwystępuje z innymi schorzeniami, jak np. cukrzyca typu I, choroby tarczycy, niedobór IgA, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, zespół Wiliamsa itd.
Kryteria rozpoznania to dodatni wynik badań serologicznych (dodatnie przeciwciała przeciwko endomysium i/lub przeciwko transglutaminazie tkankowej) oraz typowe zmiany histopatologiczne wycinka z części pozaopuszkowej dwunastnicy. Z uwagi na częstsze występowanie niedoboru IgA konieczne jest oznaczanie albo frakcji tej immunoglobuliny, albo ocena przeciwciał w innej klasie.
Diagnostykę celiakii prowadzi się podczas obciążenia glutenem (należy spożywać co najmniej jeden posiłek z glutenem minimum przez 6 tyg.).
Odpowiadając na postawione pytania:
- Przedstawione objawy i zaburzenia mogą sugerować celiakię, ale konieczne jest wykluczenie także innych schorzeń. Obecność częstych infekcji skłania także do zastanowienia się nad zaburzeniami odporności.
- Stosowanie diety bezglutenowej przed diagnostyką celiakii jest niewskazane, gdyż może dawać wyniki fałszywie ujemne, tzn. wynik wykluczający istniejącą chorobę.
- Wspomniany środek dietetyczny ma ścisłe wskazania medyczne i powinien być zastosowany po konsultacji z lekarzem.
Reasumując: z uwagi na wywiad oraz obecne objawy wskazana jest konsultacja gastroenterologiczna, gdyż konieczne jest uzupełnienie diagnostyki zgłaszanych objawów.
Piśmiennictwo:
Materiały dydaktyczne PTGEWydanie elektroniczne Interny Szczeklika. Medycyna Praktyczna