Kryteria rozpoznania pierwotnego zapalenia dróg żółciowych

dr med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii UJ CM
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Pytanie nadesłane do redakcji

Mam obecne przeciwciała przeciwjądrowe w mianie 1:320 i przeciwciała przeciwmitochondrialne AMA typ M2 miano 1:640. Reumatolog twierdzi, że skoro nie mam dolegliwości ze strony wątroby, to nie ma się czym martwić. Ja jednak obawiam się, czy to nie jest pierwotna żółciowa marskość wątroby?

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (primary biliary cirrhosis - PBC) to przewlekła autoimmunologiczna choroba wątroby. Choroba przebiega z cholestazą (czyli zastojem żółci), uszkodzeniem drobnych dróg żółciowych zlokalizowanych wewnątrzwątrobowo. Nie są całkowicie znane mechanizmy prowadzące do rozwoju PBC. Częstsze jest współwystępowanie innych chorób autoimmunologicznych, jak np. zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów itp.

Czytaj więcej na temat chorób autoimmunologicznych: Choroby autoimmunologiczne

PBC występuje typowo u kobiet w średnim wieku (głównie 5. i 6. dekada), a objawy często są niecharakterystyczne: przewlekłe zmęczenie, świąd skóry, możliwy jest ból lub dyskomfort w prawym nadbrzuszu.

W badaniach laboratoryjnych typowe odchylenia to wzrost aktywności enzymów cholestatycznych (fosfatazy alkalicznej, gamma glutamylotransferazy), aminotransferaz, hipercholesterolemia, hiperbilirubinemia (w bardziej zaawansowanych stadiach).

W badaniach immunologicznych stwierdza się: większe stężenie IgM, dodatnie przeciwciała przeciwmitochondrialne (AMA), przeciw mięśniówce gładkiej (ASMA), przeciwjądrowe (ANA) oraz charakterystyczne dla pierwotnego zapalenia dróg żółciowych przeciwciała anty-GP210 i/lub anty-SP100.

Kryteria rozpoznania PBC to spełnienie minimum dwóch kryteriów z trzech:

zwiększona aktywność fosfatazy alkalicznej
obecność przeciwciał AMA lub innych przeciwciał swoistych dla PBC (anty-GP210 lub anty-SP100), gdy nieobecne są przeciwciała AMA
typowe zmiany mikroskopowe wycinka wątroby.

Oznaczanie przeciwciał przeciwmitochondrialnych (czyli anti mitochondrial antibodies – AMA) jest istotne w diagnostyce chorób wątroby. Istnieje 9 typów (M1-M9), z czego typy 2 i 9 są najistotniejsze klinicznie i specyficzne dla PBC (odpowiednio AMA M2 występuje w 94%, natomiast AMA M-9 w 82% przypadków PBC).

Samo stwierdzenie dodatnich przeciwciał nie oznacza automatycznie PBC, jednak wymaga obserwacji i badań pomocniczych, dlatego że czasem obecność przeciwciał AMA wyprzedza pojawienie się objawów pierwotnego zapalenia dróg żółciowych nawet o kilka lub kilkanaście lat. Należy także pamiętać, że obecność przeciwciał AMA może się wiązać z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak na przykład: zespół Sjögrena, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy.

Z uwagi na dotychczasową chorobę reumatologiczną oraz dodatni wynik badania immunologicznego wskazana byłaby konsultacja z lekarzem hepatologiem lub gastroenterologiem, który skieruje w razie potrzeby na odpowiednie badania dodatkowe.

Piśmiennictwo:

Materiały dydaktyczne i informacyjne Laboratoriów Diagnostyka, www.diag.pl
Wydanie elektroniczne Interny Szczeklika. Medycyna Praktyczna

02.08.2023

Zobacz także

Marskość wątroby u osób z najbliższego otoczenia – czy poddać się badaniom? Z powodu marskości wątroby niedawno zmarła moja żona, miała objawy żółtaczki. Teraz zauważyłem, że mój brzuch się powiększa, jakby to było wodobrzusze. Czy mogłem się zarazić od niej?
Marskość wątroby - rokowania Moja mama ma marskość wątroby w ostatniej fazie, chciałabym się dowiedzieć, czym to grozi? Czy na tę chorobę umiera większość chorych, czy leczenie odnosi dobre skutki? Nie była leczona, bo dopiero teraz dowiedziała się o tym.
U lekarza jakiej specjalizacji najlepiej leczyć pierwotne zapalenie dróg żółciowych (żółciową marskość wątroby)? Czy żółciową marskość wątroby leczyć u lekarza gastrologa czy lepiej wybrać lekarza hepatologa?

Wybrane treści dla Ciebie

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (dawniej: pierwotna marskość żółciowa wątroby) Pierwotne zapalenie dróg żółciowych jest przewlekłą chorobą tego narządu, objawiającą się najczęściej uczuciem przewlekłego zmęczenia oraz świądem skóry, u niektórych pacjentów mogą wystąpić zmiany skórne w okolicach oczodołów (żółtaki).
Rak wątroby (nowotwory złośliwe wątroby): rodzaje, objawy, leczenie i rokowanie Do pojawienia się guza w wątrobie może dojść w wyniku przerzutów innych nowotworów do wątroby lub nowotwór rozwija się z tkanek znajdujących się w wątrobie – najczęściej jest to rak wątrobowokomórkowy. Zmiany nowotworowe w wątrobie mogą długo nie dawać żadnych objawów. Leczenie i rokowanie w raku wątroby zależy od stopnia zaawansowania choroby
Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC) jest przewlekłą chorobą wątroby, w której dochodzi do zastoju żółci w drogach żółciowych na skutek postępującego włóknienia, niszczenia i zwężenia wewnątrzwątrobowych i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Pierwsze objawy choroby to zwykle osłabienie, utrata masy ciała, nadmierna senność i świąd skóry, który jest szczególnie uciążliwy w nocy.
Przeszczep wątroby Przeszczepienie wątroby jest metodą leczenia niektórych poważnych chorób wątroby, stosowaną w sytuacjach, kiedy wyczerpano już inne możliwości leczenia. Wskazaniami do przeszczepienia są ciężkie choroby wątroby, takie jak marskość wątroby, nowotwory czy niewydolność wątroby. Przeciwwskazania do przeszczepienia to m.in. czynna choroba alkoholowa, rak wątroby z przerzutami i ciężkie zakażenia ogólnoustrojowe. Rokowanie po przeszczepieniu jest dobre, około 70–80% osób ma szansę na wieloletnie przeżycie.
Marskość wątroby Marskość jest końcowym stadium bardzo wielu przewlekłych chorób wątroby. Ich przyczyny są rozmaite – najczęściej są to: nadużywanie alkoholu i wirusowe zakażenia wątroby typu B i C.
U lekarza jakiej specjalizacji najlepiej leczyć pierwotne zapalenie dróg żółciowych (żółciową marskość wątroby)? Czy żółciową marskość wątroby leczyć u lekarza gastrologa czy lepiej wybrać lekarza hepatologa?
Krwawienie z żylaków przełyku Najczęstszą przyczyną nadciśnienia wrotnego jest marskość wątroby. Jest to stan, w którym dochodzi do zaburzenia czynności wątroby wskutek jej ogólnego uszkodzenia i włóknienia będącego efektem regeneracji i bliznowacenia uszkodzonego narządu. Marskość wątroby ma charakter postępujący z czasem, a wraz z zaburzeniem struktury wątroby, pojawiają się objawy świadczące o upośledzeniu jej funkcji.
Zalecenia żywieniowe w ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby Choroby wątroby obejmują szereg jednostek chorobowych, z których najczęściej występują: ostre i przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, choroba stłuszczeniowa wątroby i toksyczne uszkodzenie wątroby. W leczeniu tych chorób żywienie jest podstawowym elementem terapii.
Ostropest plamisty: Właściwości i korzyści zdrowotne. Na co pomaga ostropest plamisty? Ostropest plamisty (Silybum marianum) to roślina o długiej historii stosowania w tradycyjnym ziołolecznictwie. Jego właściwości przyciągają uwagę osób poszukujących naturalnych metod wspierania zdrowia. Dowiedz się więcej o właściwościach ostropestu plamistego, dawkowaniu oraz potencjalnych korzyściach zdrowotnych tej rośliny
Encefalopatia wątrobowa - objawy, rokowanie, przyczyny Encefalopatia wątrobowa to zespół objawów neuropsychiatrycznych, które są spowodowane poważną chorobą wątroby, najczęściej marskością wątroby. Objawami encefalopatii są m.in dezorientacja, zaburzenia pamięci, myślenia, wahania nastroju, drżenie rąk i zaburzenia snu. W leczeniu stosuje się odpowiednią dietę, leki zwiększające ilość wypróżnień i antybiotyki.

Inne pytania

Jakie badania należy wykonać, aby ocenić stan trzustki? W latach 70. zaatakowało mnie ostre zapalenie trzustki tak, że w końcu spędziłem ponad 3 miesiące w szpitalu. Nie poddałem się operacji, ponieważ na konsylium lekarskim w szpitalu wojewódzkim zdania były podzielone.
Jakie mogą być przyczyny uporczywych mdłości i wymiotów? Moja 70-letnia mama od ponad roku cierpi na uporczywe mdłości i wymioty w dzień i w nocy. Nie może przez to jeść.
Kłujący ból podżebrza - przyczyny, diagnostyka Kilka dni temu, chwilę po zjedzeniu obiadu, zaczęło mnie kłuć po prawej stronie pod żebrem. Wzięłam tabletkę i przeszło. Na drugi dzień pojawiło się klucie w tym samym miejscu.
Zasady interpretacji endoskopowego testu ureazowego (CLO-test) Uznałam, że wynik badania jest negatywny, ale teraz nie jestem pewna, czy tak jest.
Świąd odbytu Od jakiegoś czasu odczuwam pieczenie i swędzenie w okolicach odbytu, ale bez krwawienia, bardzo mnie swędzi, proszę mi pomóc określić, co mi może dolegać?