Pytanie nadesłane do redakcji
W jakim wieku może wystąpić celiakia?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Celiakia (choroba trzewna) jest genetycznie uwarunkowaną enteropatią zapalną jelita cienkiego wywołaną trwałą nietolerancją glutenu. Objawy celiakii obejmują bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaburzenia wzrostu oraz objawy wynikające z zaburzonego wchłaniania składników pokarmowych (niedokrwistość, osteopenia, osteoporoza). Obecne mogą być także objawy pozajelitowe, jak depresja, bóle kostno-stawowe, niepowodzenia położnicze. Może się zdarzyć, że objawy jelitowe są nieobecne lub są słabo wyrażone. Szacuje się, że około 1% populacji cierpi na tę chorobę.
Choroba do niedawna była postrzegana jako pediatryczna, ale jak się okazuje z celiakii się nie wyrasta. Możliwe jest także rozpoznanie celiakii w wieku dorosłym i nawet podeszłym. W porównaniu z dziećmi u dorosłych mogą dominować objawy pozajelitowe, co może odpowiadać za trudności diagnostyczne.
Proszę pamiętać, że bez glutenu nie ma celiakii. Gluten to białko zawarte w popularnych zbożach – pszenicy, życie, jęczmieniu i do naszej diety jest wprowadzany pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia. W czasie wprowadzania glutenu do diety wskazane jest kontynuowanie karmienia piersią (jeśli nie istnieją przeciwwskazania do takiego odżywiania).
W opublikowanej w tym roku pracy Kochhar i wsp. na temat różnic w objawach celiakii pomiędzy dziećmi a dorosłymi, najmłodszy pacjent z celiakią miał 1 rok, najstarszy zaś 73 lata.
U dorosłych chorobę trzewną rozpoznajemy na podstawie objawów, obecności przeciwciał (przeciwko endomysium i/lub przeciwko transglutaminazie), typowych zmianach histopatologicznych w błonie śluzowej dwunastnicy i poprawie po włączeniu diety bezglutenowej. U dzieci możliwa jest diagnoza bez pobierania wycinków z dwunastnicy.
Jak dotąd jedyną skuteczną metodą leczenia jest ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej.
Piśmiennictwo:
Freeman H.J., Chopra A., Clandinin M.T., Thomson A.: Recent advances in celiac disease. World J. Gastroenterol. 2011; 17(18): 2259–2272.Kochhar R., Jain K., Thapa B. I wsp.: Clinical presentation of celiac disease among pediatric compared to adolescent and adult patients.
