Kwas masłowy w leczeniu colitis ulcerosa

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy kwas masłowy i niektóre inne krótko- i sredniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, zawarte na przykład w maśle i oleju kokosowym mogą skutecznie prowadzić do remisji wrzodziejącego zapalenia jelita grubego? Czy chorzy na tę chorobę powinni spożywać masło zamiast margaryny?

Odpowiedziała

lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekła choroba należąca do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (inflammatory bowel disease – IBD). Choroba ta charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji (wyciszeń).

Podstawą leczenia są preparaty kwasu 5-aminosalicylowego, które występują pod różnymi nazwami handlowymi. W przypadku zaostrzeń stosowane są także glikokortykostreroidy, antybiotyki. W terapii stosowane są leki z tzw. grupy leków immunosupresyjnych (azatiopryna, w niektórych przypadkach cyklosporyna). W ciężkich przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne bądź rozwijają się powikłania stosuje się leczenie operacyjne.

Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, w tym maślan są składnikami biorącymi udział w odżywianiu enterocytów (komórek jelita), wykazano także działanie antyoksydacyjne. Mimo zachęcających wstępnych wyników nad zastosowaniem kwasu masłowego we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, preparaty te nie są podstawowym lekiem w terapii. Znalazły one pomocnicze zastosowanie w podtrzymywaniu remisji nie zaś jej indukcji. Preparaty zawierające maślan są traktowane jako suplement diety.

Odnośnie do pytania o stosowanie tłuszczów – zdrowa i zbilansowana dieta powinna zawierać tłuszcze roślinne, które są tłuszczami nienasyconymi. Margaryny w wielu przypadkach zawierają tłuszcze utwardzane (pozbawiane są wiązań nienasyconych).

Proszę pamiętać, że wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą przewlekłą i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju powikłań (w tym rozwoju zmian nowotworowych) konieczne są okresowe kontrole u prowadzącego gastroenterologa, badania kontrolne (badania krwi, kolonoskopia) oraz ewentualna modyfikacja leczenia.