Pytanie nadesłane do redakcji
Czy można pomylić chorobę Crohna z gruźlicą jelit? Miałam tylko kolonoskopię, żadnych badań poza tym. Jakie badania jeszcze można było wykonać? Pozdrawiam.
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Gruźlica układu pokarmowego jest chorobą rzadko występującą w krajach rozwiniętych. Zmiany gruźlicze mogą rozwinąć się w każdym odcinku przewodu pokarmowego, najczęściej dotykają otrzewnej; jelita stanowią drugą co do częstości lokalizację, dominuje lokalizacja krętniczo-kątnicza.
Gruźlica żołądka i jelit wywołana jest najczęściej połykaniem plwociny zawierającej prątki gruźlicze, rzadziej drogą krwiopochodną lub przez ciągłość w przypadku gruźlicy narządu rodnego kobiet. Możliwe jest zakażenie prątkami, które stanowią zanieczyszczenie niepasteryzowanego mleka. Czynnikami rozwoju gruźlicy przewodu pokarmowego są także stany przebiegające ze zmniejszoną kwasowością soku żołądkowego (w tym stany po usunięciu żołądka), ogólnie zaś gruźlica często rozwija się u osób z upośledzoną odpornością (przewlekłe choroby, immunosupresja, infekcja wirusem HIV, niedożywienie, alkoholizm itp.).
Choroba Leśniowskiego i Crohna należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (inflammatory bowel disease – IBD). Choroba może dotykać każdego odcinka przewodu pokarmowego, ale najbardziej typowa lokalizacja to końcowy odcinek jelita cienkiego (okolica krętniczo-kątnicza). Choroba Leśniowskiego i Crohna może przebiegać w postaci zapalnej, przetokowej lub zwężającej.
Objawy gruźlicy przewodu pokarmowego są niespecyficzne, często są podobne do objawów choroby Leśniowskiego i Crohna (bóle brzucha, biegunka, gorączka, utrata masy ciała itp.).
W diagnostyce gruźlicy przewodu pokarmowego wykorzystuje się wiele metod. Badania kału na obecność prątków są dość ograniczone – u osób ze zmianami w płucach, a bez zajęcia przewodu pokarmowego, w dużym odsetku prątki są obecne w kale. Badania endoskopowe są bardzo użyteczne w diagnostyce zarówno choroby Leśniowskiego – Cohna, jak i gruźlicy – pozwalają na lokalizację zmian chorobowych (np. owrzodzeń, narośli), podczas tego badania możliwe jest pobranie wycinków do oceny histopatologicznej i badań dodatkowych w przypadku podejrzenia gruźlicy. Podstawowa różnica w badaniu histopatologicznym to obecność ziarniniaków nieserowaciejących w chorobie Leśniowskiego i Crohna i ziarniniaków serowaciejących w gruźlicy. Inne badania wykonywane w przypadku podejrzenia gruźlicy to badania genetyczne z wycinków, hodowla prątków z wycinków. W badaniach obrazowych, w obydwu chorobach można uwidocznić zmiany zapalne w obrębie ściany przewodu pokarmowego, owrzodzenia, zwężenia. W gruźlicy często obecne są martwiczo zmienione lub zwapniałe węzły chłonne.
Leczenie gruźlicy przewodu pokarmowego jest takie samo jak leczenie postaci płucnej – opiera się na tuberkulostatykach. Terapia choroby Leśniowskiego i Crohna bazuje na lekach immunosupresyjnych.
Proszę pamiętać, że diagnozę stawia się na podstawie wywiadu, badania fizykalnego oraz wyników badań dodatkowych.
Piśmiennictwo:
Michałowska-Mitczuk D.: Gruźlica układu pokarmowego. Postępy Nauk Medycznych 12/2007: 570–574.Porro G.B., Cremer M., Kreis G. i wsp.: Gastroeneterologia t. II. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2003.
Rolo R., Campainha S., Duarte R.: Crohn's disease and intestinal tuberculosis: A clinical challenge. Revista Portuguesa de Pneumologia. Published in 2012; 18: 205–206 vol. 18.04.
