Jak dochodzi do zakażenia Helicobacter pylori?

Pytanie nadesłane do redakcji

Jak można zarazić się bakterią Helicobacter pylori? Czy jest ona do wyleczenia czy też tylko do zaleczenia?

Odpowiedziała

lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Ryc. 1. Helicobacter pylori (ciemne, drobne pałeczki) w śluzie i na powierzchni komórek nabłonkowych żołądka

Helicobacter pylori jest Gram-ujemną, spiralną bakterią, która odpowiada za objawy ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego (np. bóle brzucha, nudności, dyskomfort). Bakteria ta powoduje stan zapalny żołądka lub owrzodzenia, infekcję H. pylori powiązano także z ryzykiem rozwoju nowotworów żołądka lub chłoniaka żołądka.

Zakażenie jest bardzo powszechne, nawet 70–80% osób dorosłych może być zakażonych tą bakterią, jednak nie wszyscy z tego powodu chorują. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową np. poprzez jedzenie ze wspólnych naczyń, picie z tej samej butelki, możliwość przenoszenia zakażenia w trakcie pocałunku jest kontrowersyjna. Rozważana jest także droga tzw. fekalno-oralna. Do zakażenia dochodzi najczęściej w dzieciństwie, wraz z wiekiem rośnie odsetek osób zakażonych H. pylori. Dodatkowo więcej zakażeń obserwuje się w krajach rozwijających się.

Leczenie Helicobacter pylori to tzw. terapia eradykacyjna, która obejmuje stosowanie przez 7–14 dni dwóch antybiotyków oraz leku zmniejszającego wydzielanie żołądkowe (inhibitora pompy protonowej). Stosowane antybiotyki to amoksycylina, metronidazol lub klarytromycyna. W szczególnych przypadkach (np. niepowodzeń terapii lub niemożności zastosowania klasycznej terapii) wykorzystuje się inne antybiotyki.

Problemem jest narastająca oporność na antybiotyki spowodowana m.in. zbyt pochopnym ich przepisywaniem/spożywaniem na własną rękę w sytuacjach klinicznych niewymagających takich leków. Odzwierciedleniem jest także oporność na antybiotyki stosowane w schemacie eradykacyjnym, co przekłada się na brak powodzenia w leczeniu. Kolejnym czynnikiem zmniejszającym powodzenie eradykacji jest nieprzestrzeganie zaleceń lekarza (np. modyfikowanie dawek wg własnego uznania, skrócenie czasu trwania terapii), zbyt niskie pH (zbyt kwaśne środowisko) w żołądku. Istnieje także możliwość ponownej infekcji Helicobacter pylori (tzw. reinfekcja).

Reasumując, zakażenie Helicobacter pylori jest bardzo częste. Możliwe jest całkowite wyleczenie z infekcji, jednak należy brać pod uwagę możliwość reinfekcji lub niepowodzenie eradykacji.