Ryzyko zakażenia wirusem WZW B (HBV), HIV podczas uprawiania sportów - czy WZW B jest przeciwskazaniem do uprawiania sportów?

Zapalenie wątroby typu B a uprawianie sportów siłowych

Pytanie nadesłane do redakcji

Chciałem się dowiedzieć czy jest związek między zapaleniem wątroby typu B a uprawianiem sportów siłowych typu kulturystyka, trójbój? Uprawiałem sporty walki, jednak ze względu na moją przypadłość musiałem przerwać (możliwość zakażenia), jednak nie jestem w stanie zupełnie zrezygnować ze sportu i rywalizacji. Chciałbym również wiedzieć czy można stosować suplementację.

Odpowiedź

Zgodnie z obecnymi poglądami na zagadnienie zakażeń krwiopochodnych, osoby zakażone HIV lub wirusowymi zapaleniami wątroby typu B lub C mogą bez ograniczeń uczestniczyć w zajęciach prawie wszystkich dyscyplin sportowych. Może Pan, zatem uprawiać sporty walki, będąc zakażony HBV, HCV, a nawet HIV. Jest tak, dlatego, że ryzyko zarażenia HIV lub wirusami zapalenia wątroby typu B lub C przez uczestnictwo w zajęciach sportowych jest bardzo niskie. Wspomniane wirusy krwiopochodne przenoszą się za pośrednictwem krwi, nasienia lub wydzieliny pochwowej. Ryzykowne jest, zatem uprawianie seksu i przyjmowane dożylnie narkotyków, a nie udział w treningach i zawodach sportowych. Wirusami krwiopochodnymi nie można się zarazić od innych sportowców przez pot i ślinę. Standardową praktyką jest zatem przerwanie treningu czy walki tylko w razie krwawienia. Przed powrotem do treningu należy obowiązkowo opatrzyć ranę i oczyścić skórę i ubranie z krwi.

Do dzisiaj nie udokumentowano ani jednego przypadku zakażenia HIV zawodnika od innego zawodnika podczas uczestnictwa w imprezie sportowej. Ryzyko zakażenia HBV jest, co prawda znacznie wyższe niż HIV, ale tej chorobie zakaźnej można skutecznie zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych powszechnie stosowanych w Polsce (wszystkie dzieci są szczepione). Udokumentowano przypadki przeniesienia zakażenia HBV między sportowcami. Dotyczy to m. in. pięciu członków licealnego klubu zapaśniczego sumo oraz jedenastu członków japońskiej uniwersyteckiej drużyny futbolu amerykańskiego.

Dyskryminowanie osób zakażonych jest niezgodne z prawem międzynarodowym. Nie ma też obowiązku testowania zawodników, zatem nie wiadomo, który z nich jest zakażony. W Polsce zakażenie HCV i HBV dotyczy około 3% dorosłej populacji, czyli średnio, co 30 dorosłego. Zakażenie HIV jest rzadkością (<0,1%). Są jednak kraje w południowej Afryce (np. Swaziland, Botswana, Lesotho, Mozambik, Namibia, Zambia, Republika Południowej Afryki), gdzie kilkanaście procent dorosłej populacji jest zakażone HIV (co 6-8 dorosły). Można przypuszczać, że zbliżony odsetek sportowców pochodzących z tych krajów jest zakażony HIV.

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B u sportowców

Zakażenie WZW typu B może przebiegać łagodnie, zupełnie bezobjawowo i niezauważalnie dla chorego lub jako ciężka ostra choroba. W większości przypadków przy zakażeniu osoby dorosłej dochodzi do wyzdrowienia, wyeliminowania wirusa HBV i uodpornienia na zakażenie. Natomiast u niewielkiego odsetka zakażonych dojdzie do rozwoju przewlekłego zapalenia wątroby, które jest potencjalnie zaraźliwe dla innych. Niemniej zakażenie HBV w czasie uprawiania sportu jest bardzo mało prawdopodobne.

Osoba zakażona HBV powinna pamiętać o zabezpieczeniu wszystkich ewentualnych ran przed rozpoczęciem współzawodnictwa sportowego. W czasie udzielania pierwszej pomocy graczom, którzy krwawią należy obowiązkowo stosować środki ochronne, w tym rękawiczki. W razie opryskania śluzówek krwią np. oczu - skażone powierzchnie należy delikatnie, ale dokładnie przemyć wodą lub solą fizjologiczną. Jeśli krew dostała się do ust, należy ją wypluć i wypłukać usta wodą kilka razy. Standardową praktyką jest także przerwanie współzawodnictwa, jeśli gracz zacznie krwawić i powrót do gry dopiero po opanowaniu krwawienia i odpowiednim zabezpieczaniu rany. Przed wznowieniem współzawodnictwa sportowego należy także oczyścić z krwi wszystkie powierzchnie i ubrania. Wskazane jest, aby każdy zawodnik miał swoją własną butelkę z napojem, ręcznik, ochraniacz na zęby i inne przedmioty osobistego użytku. co ogranicza możliwości zakażenia HBV za pośrednictwem śladowych ilości krwi , które mogą być obecne na wymienionych przedmiotach. Jeśli istnieją obawy o potencjalne możliwości zakażenia, należy skontaktować się z lekarzem w celu uzyskania porady.

Jeżeli chodzi o zalecaną intensywność wysiłku fizycznego osób zakażonych HBV, uważa się, że bezobjawowi nosiciele HBV mogą trenować bez ograniczeń. Podobnie jest z suplementami, które są po prostu specjalistyczną żywnością.

Podsumowując, wszystko zależy od Pana sytuacji zdrowotnej. Jeżeli jest Pan bezobjawowym nosicielem HBV i ma Pan dobre wyniki badań wątrobowych, może Pan trenować i przyjmować odżywki tak samo, jak niezakażeni zawodnicy.

Wysiłek fizyczny u osób po incydencie WZW typu B

Pytanie nadesłane do redakcji

Dzień dobry, Piszę do Pana pytanie, ponieważ mieszkam za granicą i nie mogę zapytać osobiście. Mam 27 lat, kiedy miałem około 16 lat wykryto u mnie WZW B. Choroba przeszła bez większych szkód. Od około 4 lat nie sprawdzam stanu wątroby, nie narzekam na bóle brzucha czy też inne bóle. Bardzo lubię ćwiczyć na siłowni oraz inne sporty wyczynowe. Od zawsze pamiętam, że wysiłek nie jest dla mnie wskazany, jednak ja bardzo lubię się zmęczyć. Czy wg Pana jako specjalisty, efekty mojego forsowania się teraz mogą odbić się na moim zdrowiu w przyszłości? Czy można to przewidzieć?

Odpowiedź

Przechorowanie WZW B może mieć szerokie pasmo następstw zdrowotnych od pełnego wyzdrowienia po marskość wątroby.

Jeżeli wyzdrowiał Pan z zakażenia HBV, przez co rozumiem wyeliminowanie wirusa i obecnie ujemny antygen HBs, to nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawiania sportów siłowych. Jeżeli natomiast ma Pan przewlekłe zapalenie wątroby z nieprawidłowymi wartościami aktywności aminotransferaz lub Pana wątroba ulega przebudowie marskiej (włóknieje), to powinien Pan się leczyć z tego powodu, a przeciwwskazania do uprawiania sportu należy określić indywidualnie.

Podsumowując, ocena ewentualnych przeciwwskazań do uprawiania przez Pana sportów siłowych wymaga wstępnej oceny stanu wątroby (np. przez wykonanie podstawowych badań, jak: markery zakażenia HBV, aktywność aminotransferaz, albuminy, USG wątroby). Proponuję skontaktować się ze swoim lekarzem rodzinnym, który zleci podstawowe badania, a jeżeli będzie taka potrzeba skieruje Pana do specjalisty zajmującego się chorobami wątroby.