×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przekonać do kolonoskopii

Jerzy Dziekoński
Kurier MP

Mimo że ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w większym stopniu dotyczy mężczyzn, do wykonania kolonoskopii łatwiej przekonać niepalące kobiety z niższym wykształceniem, zamieszkujące małe miasteczka i wsie – wynika z badań, które podczas konferencji rozpoczynającej ogólnopolską kampanię profilaktyczno-edukacyjną „Servier – Wyłącz Raka” przedstawiła dr Maria Janiak z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta

- Rak jelita grubego w przedziale od 45 roku życia jest istotnym problemem. Nie mniej istotnym niż rak płuca czy prostaty u mężczyzn lub rak piersi i również rak płuca u kobiet – przekonywał podczas konferencji prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej. - W strukturze zachorowalności u mężczyzn rak jelita grubego plasuje się na trzeciej pozycji i stanowi 13 proc. wszystkich zachorowań. U kobiet jest to drugie miejsce – ok. 10 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory.

Onkolog przestrzegał, że umieralność z powodu raka jelita grubego u mężczyzn rośnie. Natomiast u kobiet trend wzrostowy został zatrzymany.

- 4 tys. mężczyzn umiera rocznie z powodu raka okrężnicy i 2 tys. z powodu raka odbytnicy. Analogicznie, 3,5 tys. i 1,2 tys. kobiet umiera rocznie z powodu wymienionych nowotworów – wyliczał prof. Krzakowski.

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, odsetek przeżyć 5-letnich w przypadku raka okrężnicy wynosi obecnie w Polsce 50 proc., natomiast w przypadku raka odbytnicy 48 proc.

- To pokazuje problem. Lepsze rokowania mamy w przypadku raka gruczołu krokowego, raka piersi czy raka szyjki macicy. W przypadku tych dwóch nowotworów ewidentnie widać, że sporo jest do zrobienia. To, co powinniśmy w Polsce poprawić w kontekście raka jelita grubego, to model postępowania skojarzonego – mówił prof. Krzakowski.

Dr hab. Michał Kamiński z Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie przekonywał, że dzięki badaniom można zapobiec zachorowaniu na ten nowotwór.

- Rak jelita grubego jest bardzo dobrym celem dla badań profilaktycznych, ponieważ idealnie wpisuje się w takie cechy, które światowa organizacja zdrowia już w latach 60-tych wytyczyła dla wszystkich badań profilaktycznych. Proces powstawania nowotworu zajmuje od 7 do 12 lat. Mamy zatem bardzo dużo czasu, żeby interweniować – mówił dr hab. Michał Kamiński, po czym na przykładzie 5-milimetrowego nowotworu przedstawił, jak proste może być leczenie, które w danym przypadku polegało na przechwyceniu nowotworu w polipie i jego odcięciu.

Zdaniem M. Kamińskiego, badanie, żeby spełniło swoją rolę, musi być akceptowalne społecznie i kosztowo efektywne. Uważa on, że mimo niskiego obecnie odsetka odpowiedzi pacjentów na zaproszenia, można przekonać społeczeństwo do badań. I na potwierdzenie tezy podaje dane amerykańskie, gdzie około dwie trzecie populacji w wieku 50 – 75 lat wykonało badanie zgodnie z zaleceniami profilaktycznymi. 85 proc. tych osób decydowało się na kolonoskopię, czyli metodę uznawaną za najskuteczniejszą, jeśli chodzi o profilaktykę raka jelita grubego.

Jak podkreślał dr hab. Kamiński, na świecie stosowanych jest kilka metod diagnostycznych.

- Jeżeli spojrzymy na trzy najbardziej rozpowszechnione metody badań: kolonoskopię, sigmoidoskopię oraz krew utajoną w kale, to okaże się, że kolonoskopia w porównaniu do braku interwencji wiąże się z 60-procentową redukcją ryzyka zgonu z powodu raka jelita grubego. Redukcja ta w przypadku tzw. starego testu na krew utajoną w kale wynosi 20 proc., zaś w przypadku sigmoidoskopii przesiewowej: 40 proc. – mówił lekarz z COI. – Wybór kolonoskopii jako badania przesiewowego w Polsce wiąże się z tym, że opiera się na strategii jednostopniowej. Wykonywane jest badanie i później, ewentualnie wdraża się leczenie. W przypadku innych metod konieczne są dodatkowe testy. Poza tym badanie to wykonuje się raz na 10 lat lub raz w życiu. W przypadku innych testów badania trzeba powtarzać. I jeszcze jedno, koszt badania kolonoskopowego jest stosunkowo niski, bo wynosi ok. 500 zł za zabieg.

Zdaniem dr. hab. Kamińskiego, postęp technologiczny w diagnostyce i leczeniu raka jelita grubego jest ważnym elementem, ale najwięcej można osiągnąć, szkoląc odpowiednio kadrę lekarzy.

– Na tym polu Polska ma od wielu lat niebywałe osiągnięcia – chwalił polskich lekarzy dr hab. Kamiński, przytaczając dane potwierdzające rosnącą skuteczność przeprowadzanych kolonoskopii na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat:

- Jakie było ryzyko zachorowania na raka jelita grubego u pacjentów po badaniu przesiewowym, w którym nie wykryto tego nowotworu. W porównaniu do populacji ogólnej było ono niższe o 70 proc. dla osób badanych w 2004 roku i obserwowanych średnio przez 5,5 roku. Dla osób, które były badane w 2008 roku i również obserwowane przez 5,5 roku redukcja zachorowalności na raka jelita grubego wynosiła już 83 proc.

Mimo oczywistych korzyści wynikających z kolonoskopii, Polacy wciąż niechętnie wykonują to badanie, które w ramach prowadzonego w kraju programu profilaktycznego oferowane jest dla pacjentów bezpłatnie.

– Dotychczas w Polsce wykonano prawie 500 tys. kolonoskopii w ramach programu badań przesiewowych. Zgłaszalność na badania w Polsce jest niska i wynosi poniżej 20 proc. – stwierdziła dr Maria Janiak z Katedry i Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, która wspólnie ze studentami postanowiła sprawdzić, dlaczego zaproszone na badania osoby niechętnie korzystają z tej możliwości.

Do 600 osób kwalifikujących się do badań przesiewowych skierowano zestaw pytań, na które odpowiedziało ok. 500 osób, głównie kobiet.

Spośród badanych tylko 9 proc. skorzystało z programu. Większość pytanych wiedziało, co to jest kolonoskopia. Natomiast tylko połowa słyszała o programie badań przesiewowych.

Dlaczego pacjenci nie decydują się na udział w programie? Z badań dr Janiak wynika, że przede wszystkim obawiają się krępującej formy badania (21 proc. respondentów) oraz bólu (17 proc.). Spora część respondentów (16 proc.) uważa, że skoro nie ma żadnych dolegliwości, badanie nie jest potrzebne. Inne odpowiedzi to brak czasu, lenistwo, lęk przed nowotworem czy też niechęć przed przyjęciem środka przeczyszczającego.

Co ciekawe, im wyższe wykształcenie, tym niższa chęć udziału w badaniach profilaktycznych, w tym również u osób o wykształceniu medycznym. W badaniu brali udział również lekarze.

– Niepokojące jest to, że pacjenci, którzy doświadczyli raka w rodzinie, niezbyt chętnie przystępują do badań profilaktycznych. Tylko połowa z nich wyraziła chęć wykonania w przyszłości kolonoskopii – mówiła dr Janiak.

Brak znieczulenia oraz strach przed badaniem towarzyszy przede wszystkim mieszkańcom dużych miast.

Ankieterzy badający stosunek pacjentów do przesiewowej kolonoskopii po zakończeniu pytań informowali respondentów o korzyściach wypływających z wykonania tego badania. Mimo to znaczna część nadal nie wyrażała chęci skorzystania z tej możliwości.

– Częściej chęć wykonania kolonoskopii deklarowały kobiety, osoby niepalące, z niższym wykształceniem oraz mieszkańcy małych miasteczek i wsi – mówiła dr Janiak.

W opinii 80 proc. przebadanych osób program badań przesiewowych jest niedostatecznie nagłośniony. Połowa respondentów uważa, że informowanie o możliwości uczestnictwa w programie powinno należeć do zadań lekarzy rodzinnych.

W ramach kampanii „Servier – Wyłącz Raka” do pięciu miast w Polsce przyjadą specjalne autobusy, w których będzie można wykonać kolonoskopię, w uzasadnionych przypadkach USG wątroby, skorzystać z porady lekarskiej oraz dietetycznej. Autobus kampanii 5 września gościł w Warszawie. 6 i 7 września będzie stacjonował w Krynicy, 12 września w Toruniu, 13 – w Gdańsku oraz 14 września w Krakowie.

06.09.2017
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta