Choroby dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego

Co to są drogi żółciowe i pęcherzyk żółciowy?

Drogi żółciowe to przewody, poprzez które żółć produkowana w wątrobie dostaje się do przewodu pokarmowego. Małe przewodziki znajdujące się w środku wątroby łączą się z sobą w coraz większe przewody, aż powstają z nich dwa główne, opuszczające wątrobę: prawy i lewy przewód wątrobowy. W miejscu nazywanym wnęką wątroby oba te przewody łączą się, tworząc główną drogę żółciową, czyli przewód odprowadzający całą żółć wyprodukowaną w wątrobie do dwunastnicy (czyli pierwszej części jelita cienkiego). Po drodze, do głównej drogi żółciowej uchodzi przewód pęcherzykowy, łączący drogę żółciową z pęcherzykiem. Pęcherzyk żółciowy jest magazynem żółci. Podczas posiłków (zwłaszcza obfitujących w tłuszcze) wyrzucana jest z niego żółć. Na dalszym odcinku do głównej drogi żółciowej uchodzi także przewód trzustkowy, którym do dwunastnicy doprowadzany jest sok trzustkowy.

Jakie choroby mogą występować w drogach żółciowych i pęcherzyku żółciowym?

Najczęstszą chorobą dróg żółciowych jest kamica. Dużo rzadziej spotykane choroby dróg żółciowych to torbiele dróg żółciowych, polipy pęcherzyka żółciowego i nowotwory złośliwe dróg żółciowych. Zapalenia oraz uszkodzenia dróg żółciowych są najczęściej następstwem kamicy oraz zabiegów operacyjnych przeprowadzanych na pęcherzyku i drogach żółciowych.

Kamica dróg żółciowych

Skąd się bierze kamica dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego?

Pęcherzyk żółciowy, jak wspomniano powyżej jest magazynem żółci. Mogą w nim powstawać kamienie zbudowane z substancji chemicznych znajdujących się w żółci. Substancje te znajdują się w żółci zawsze, ale w pewnych sytuacjach – przy nadmiernym zagęszczeniu żółci – może dojść do ich wytrącania w pęcherzyku. Mówimy wtedy o kamicy pęcherzykowej. Do wytrącenia się złogów może dojść także w innych odcinkach dróg żółciowych, czyli drogach żółciowych zewnątrzwątrobowych (kamica przewodowa) oraz wewnątrzwątrobowych (kamica wewnątrzwątrobowa, najrzadszy rodzaj kamicy). Kamienie te są najczęściej zbudowane z cholesterolu, barwników żółciowych, jonów wapniowych i białek, przy czym proporcje tych związków bywają różne. W różnych strefach klimatycznych rozróżnia się różne typy kamieni. I tak na przykład w krajach rozwiniętych najczęstsze są kamienie cholesterolowe, a w krajach rozwijających się Afryki i Azji kamienie barwnikowe.

Kamica pęcherzyka żółciowego jest zjawiskiem częstym. Ocenia się, że w krajach Europy Zachodniej nawet 20% populacji ma kamienie w pęcherzyku żółciowym.

Jak są czynniki ryzyka kamicy pęcherzyka żółciowego?

Nie jest znany jeden czynnik wywołujący kamicę. Obecnie uważa się, że rozwój kamieni wywołany jest przez wiele różnych czynników. Należą do nich:

wiek,
płeć żeńska,
uwarunkowania genetyczne,
cukrzyca,
otyłość,
duże stężenie triglicerydów,
zespół krótkiego jelita,
szybka utrata masy ciała (gwałtowne odchudzanie),
mukowiscydoza,
zakażenia dróg żółciowych.

Jak się leczy kamicę pęcherzyka żółciowego?

Jedynym sposobem leczenia kamicy pęcherzyka żółciowego jest operacja polegająca na wycięciu całego pęcherzyka żółciowego wraz z zawartością. Nie każda kamica jest jednak wskazaniem do operacji. Nie ma potrzeby rutynowego wycinania pęcherzyka żółciowego u chorego bez objawów choroby z przypadkowo wykrytą (np. podczas USG wykonywanego z innego niż objawy kamicy powodu) kamicą ograniczoną do pęcherzyka żółciowego. Wycięcie pęcherzyka żółciowego wykonuje się sposobem tradycyjnym (z otwarciem jamy brzusznej) lub techniką laparoskopową. W ostatnich latach operacja laparoskopowa wyparła niemal zupełnie operację tradycyjną, którą przeprowadza się jedynie u chorych, u których zabieg laparoskopowy jest z jakiegoś powodu bardzo utrudniony lub niemożliwy (np. znaczne nasilenie zmian zapalnych i ropnych lub podejrzenie nowotworu pęcherzyka żółciowego). Zabiegi wykonuje się zawsze w znieczuleniu ogólnym. Po zakończeniu operacji część chirurgów pozostawia w jamie brzusznej dren, który następnie usuwa się w pierwszym dniu po operacji.

Chory pozostaje w szpitalu względnie krótko, zazwyczaj do trzech dób, przy czym możliwy jest wypis do domu dzień po operacji, a nawet po południu tego samego dnia, w którym przeprowadzono operację. Po operacji klasycznej konieczny był dłuższy pobyt w szpitalu. Również powrót do pełnej aktywności trwał dłużej.

W niektórych, rzadkich sytuacjach, kiedy wycięcie całego pęcherzyka jest bardzo trudne albo związane z ryzykiem uszkodzenia dróg żółciowych, chirurg może podjąć decyzję o częściowym wycięciu pęcherzyka. Jest to postępowanie jak najbardziej dopuszczalne i w znacznej większości sytuacji pozwala na pełne ustąpienie objawów. Jedyną niedogodnością może być konieczność dłuższego niż normalnie utrzymania drenażu jamy brzusznej u chorych operowanych tą techniką.

Czasem, w sytuacji bardzo znacznie obciążonego chorego, u którego jakakolwiek interwnecja chirurgiczna jest obarczona ryzykiem zgonu, dopuszczalne może być przezskórne założenie drenu do pęcherzyka i wytworzenie stomii pęcherzykowej, czyli bezpośredniego połączenia pęcherzyka z otworem na skórze. Jak wspomniano jest to postępowanie wyjątkowe i stosowane jedynie w pojedynczych przypadkach.

Jak się leczy kamicę dróg żółciowych?

W leczeniu kamicy dróg żółciowych stosuje się głównie leczenie operacyjne. Podstawową różnicą między operacjami kamicy pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych jest fakt, że o ile wycięcie całego pęcherzyka żółciowego pozostaje w zasadzie bez wpływu na zdrowie osoby operowanej, o tyle jakiekolwiek uszkodzenie dróg żółciowych może mieć niekorzystne dla chorego konsekwencje. Stąd też, o ile leczenie kamicy pęcherzykowej polega na prostym wycięciu pęcherzyka wraz z kamieniami, o tyle w przypadku dróg żółciowych chirurg musi się starać w jak najdelikatniejszy sposób usunąć kamienie, nie uszkadzając dróg żółciowych, których zastąpienie innymi tkankami jest bardzo trudne, a czasem wręcz niemożliwe.

Do niedawna kamica dróg żółciowych wymagała – podobnie jak kamica pęcherzyka żółciowego – klasycznej operacji chirurgicznej połączonej z otwarciem brzucha. Dzięki znacznemu postępowi technik minimalnie inwazyjnych, od kilkunastu lat leczeniem z wyboru tej odmiany kamicy jest leczenie endoskopowe. Obecnie najpopularniejszą techniką służącą do przeprowadzenia takiego zabiegu jest ECPW, czyli endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (czasem używa się też angielskiego skrótu – ERCP). Zabieg endoskopowy polega na wprowadzeniu przez usta, przełyk i żołądek do dwunastnicy giętkiego endoskopu, za pomocą którego wykonuje się nacięcie w miejscu gdzie do dwunastnicy uchodzi przewód żółciowy i trzustkowy (jest to tzw. zwieracz Oddiego) – nazywane sfinkterotomią. Następnie lekarz odszukuje i usuwa kamienie. Wcześniej wykonane nacięcie (sfinkterotomia) ułatwia wypływ żółci z dróg żółciowych, a także wydostanie się z dróg żółciowych ewentualnie pozostawionych kamieni. W celu utrzymania swobodnego wypływu żółci i stworzenia warunków do płynnego oczyszczenia się przewodu z pozostałych w nim mniejszych kamieni można wprowadzić do środka przewodu żółciowego protezę, inaczej stent, rurkę z tworzywa sztucznego lub specjalnej stalowej siatki.

Zabieg ECPW, jak każdy zabieg związany z interwencją chirurgiczną czy endoskopową, wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Należy jednak pamiętać, że jest to badanie rutynowo wykonywane w wielu ośrodkach, dzięki czemu udało się znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań i obecnie ocenia się je na około 1–5% wszystkich zabiegów. Najczęstszym powikłaniem ECPW jest ostre zapalenie trzustki.

W niektórych sytuacjach nie udaje się usunąć wszystkich kamieni z dróg żółciowych. Wówczas przeprowadza się klasyczną operację, podczas której, w znieczuleniu ogólnym, nacina się drogi żółciowe (zazwyczaj wykonując otwarcie jamy brzusznej; rzadziej za pomocą techniki laparoskopowej) i specjalnym narzędziem usuwa wszystkie kamienie. Zazwyczaj po zakończeniu takiej operacji konieczne jest pozostawienie w drogach żółciowych drenu typu Kehr (inaczej drenu T; nazywanego tak od kształtu przypominającego literę T). Taki dren usuwa się po kilku tygodniach od operacji.

Jakie mogą być powikłania kamicy pęcherzyka żółciowego?

Kamienie w pęcherzyku żółciowym mogą spowodować napad kolki żółciowej. Kolka ta to ból wynikający z zaklinowania się kamienia w szyjce pęcherzyka. Powoduje to bardzo silne dolegliwości bólowe połączone z nudnościami i wymiotami. Pełne zaklinowanie się kamienia może doprowadzić do powstania wodniaka pęcherzyka żółciowego, czyli „rozdęcia” pęcherzyka przez nagromadzoną w jego wnętrzu treść.

Zapalenie pęcherzyka żółciowego może być – i najczęściej jest – spowodowane obecnością w jego wnętrzu kamieni, ale może także wystąpić bez związku z kamieniami. Bardzo rzadko dochodzi do perforacji ściany pęcherzyka i wydostania się żółci do jamy otrzewnej, co powoduje bardzo ciężkie, żółciowe zapalenie otrzewnej. Przedziurawienie ściany przez kamień jest jednak bardzo rzadkie; częściej jego przyczyną jest martwica ściany pęcherzyka. Leczenie wodniaka pęcherzyka żółciowego polega na wykonaniu operacji. Z kolei w przypadku zapalenia pęcherzyka żółciowego dopuszcza się dwie taktyki: wycięcie pęcherzyka od razu lub leczenie zachowawcze dożylnymi wlewami kroplówek oraz antybiotykami – w celu poprawy stanu ogólnego – i wykonanie operacji wycięcia pęcherzyka w późniejszym okresie, kiedy pacjent nie ma już objawów.

Drobne kamienie w pęcherzyku żółciowym mogą się przecisnąć przez drogi żółciowe i spowodować ich przytkanie na niższym poziomie. Zablokowanie głównej drogi żółciowej może doprowadzić do ciężkiego zapalenia dróg żółciowych. To powikłanie leczy się dwutorowo: po pierwsze, dąży się do usunięcia przeszkody i zapewnienia swobodnego odpływu żółci. Po drugie, prowadzi się intensywne leczenie antybiotykami i dożylnymi wlewami płynów. Zablokowanie przez drobne kamienie przewodu wyprowadzającego sok trzustkowy z trzustki może z kolei doprowadzić do ostrego zapalenia trzustki. Obok nadużywania alkoholu, kamica żółciowa jest najczęstszym czynnikiem wywołującym ostre zapalenie trzustki.

Czy kamica może nawracać?

Kamica pęcherzyka żółciowego generalnie nie powinna nawrócić, ponieważ operacja polega na wycięciu całego pęcherzyka. Niestety, w bardzo rzadkich przypadkach, kiedy podczas operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego chirurg pozostawia zbyt długi fragment przewodu pęcherzykowego lub większy fragment pęcherzyka, w świetle pozostawionego fragmentu może się rozwinąć kamica dająca podobne objawy, jak pierwotna kamica pęcherzykowa. Możemy mieć także do czynienia z kamicą resztkową, to znaczy sytuacją, w której po usunięciu pęcherzyka żółciowego w przewodzie żółciowym (głównej drodze żółciowej) pozostały kamienie i dają objawy kamicy.

Z klasycznym przykładem nawrotu kamicy można z kolei mieć do czynienia w przypadku kamicy przewodowej. Inaczej niż w przypadku kamicy pęcherzykowej, jedynym sposobem leczenia jest usunięcie kamieni z pozostawieniem w nienarusznym stanie struktury anatomicznej. Innymi słowy, kamica przewodowa może nawracać, ponieważ podczas zabiegu nie został usunięty narząd, w którym dochodzi do jej rozwinięcia. Jeżeli źródłem kamieni w drogach żółciowych był pęcherzyk żółciowy, to usunięcie go powinno skutecznie zabezpieczać przed nawrotem choroby, dlatego też zaleca się u tych chorych usunięcie pęcherzyka żółciowego w trybie planowym. Niestety u pewnej grupy chorych kamienie powstają nie w pęcherzyku, a w samych drogach żółciowych. U tych pacjentów kamica przewodowa może nawracać nawet po prawidłowym leczeniu oraz wycięciu pęcherzyka żółciowego.

Czy kamicę pęcherzyka żółciowego trzeba operować?

Pomimo znacznego postępu jaki nastąpił w diagnostyce i technice operacyjnej, operacja kamicy pęcherzyka żółciowego wciąż polega na tym samym: należy w całości wyciąć pęcherzyk żółciowy.

Jednak, jeżeli u pacjenta kamienie wykryto przypadkowo, choćby podczas badania USG wykonywanego z innego powodu, to czasem można od operacji odstąpić i pozostawić kamień w pęcherzyku bez leczenia. Wynika to z faktu, że nie ma dowodów na to, że sama obecność kamienia w pęcherzyku powoduje niebezpieczne dla zdrowia zaburzenia. Dzieje się tak jedynie u części chorych z kamieniami. Nie ma niestety pewnego sposobu odróżnienia kamieni niebezpiecznych od takich, z którymi można spokojnie funkcjonować. Oceniając zatem korzyści z operacji oraz ryzyko związane z samym zabiegiem, chirurg musi podjąć decyzję, które postępowanie będzie dla chorego lepsze. Obecnie uznaje się, że wskazaniem do operacji są objawowe kamienie w pęcherzyku, to znaczy kamienie potwierdzone badaniem USG i współistniejące z objawami typowymi dla kamicy pęcherzyka (dolegliwościami bólowymi w prawym podżebrzu, nudnościami, wymiotami). Nie usuwa się pojedynczych kamieni z pozostawieniem na miejscu pęcherzyka żółciowego. Wynika to z faktu, że operacja taka byłaby równie skomplikowana, jak wycięcie całego pęcherzyka, stwarzałaby ryzyko powstania przetoki żółciowej, a pozostawiony pęcherzyk w krótkim czasie i tak wytworzyłby nowe kamienie.

Jeżeli chodzi o alternatywne sposoby leczenia kamicy, to stosuje się je w zupełnie wyjątkowych sytuacjach, kiedy stan chorego nie pozwala na przeprowadzenie właściwej operacji, a w pęcherzyku oprócz kamieni znajduje się zbiorowisko ropy i pozostawienie jej oznaczałoby dla chorego rozwinięcie się sepsy i śmierć. W tej sytuacji można zastosować przezskórny drenaż pęcherzyka.

Konsekwencje usunięcia całego pęcherzyka żółciowego są minimalne i mogą obejmować nudności, brak apetytu, uczucie pełności w żołądku i złą tolerancję pokarmów tłustych.

Czy chorego na kamicę dróg żółciowego trzeba operować?

W odróżnieniu od kamicy pęcherzyka żółciowego, kamica przewodowa jest zawsze wskazaniem do operacji. Wynika to z tego, że pozostawione w przewodach żółciowych kamienie niemal na pewno spowodują u chorego powikłania (m.in. ropne zapalenie dróg żółciowych, ostre zapalenie trzustki), z których większość wiąże się z bardzo poważnym rokowaniem, a leczenie jest dużo trudniejsze niż w przypadku samej kamicy.

Polipy pęcherzyka żółciowego

Co to jest polip pęcherzyka żółciowego i jak z nim postępować?

Polipy pęcherzyka żółciowego to zmiany powstające w pęcherzyku i wrastające ze ściany pęcherzyka do jego światła. Polipy występują często w populacji białej; w niektórych badaniach stwierdzano je nawet u 10% chorych operowanych z powodu kamicy pęcherzyka żółciowego.

Rozpoznanie polipa ustala się zazwyczaj przypadkowo, podczas rutynowo wykonywanego badania USG jamy brzusznej. Większość polipów pęcherzyka żółciowego to tak zwane polipy cholesterolowe. W rzeczywistości nie są to prawdziwe polipy, ale złogi cholesterolu „przylepione” do ściany pęcherzyka i imitujące polip. Polipy prawdziwe, zbudowane z komórek podobnych do komórek tworzących ścianę pęcherzyka, mogą niestety stanowić podstawę rozwoju nowotworu. Przedoperacyjne stwierdzenie, które polipy są zupełnie niegroźne, a które należy usunąć wraz z pęcherzykiem, jest bardzo trudne. Na podstawie wielu analiz stwierdzono, że ryzyko rozwoju lub obecności nowotworu w polipie jest większe u chorych po 50. roku życia. Ryzyko to także zwiększa się wraz ze średnicą polipa. Obecnie uważa się, że ryzyko jest na tyle znaczne, że wskazana jest operacja, gdy szerokość polipa przekracza 18 mm.

U chorych młodszych oraz z mniejszymi polipami – o ile nie istnieją inne wskazania do operacji (np. objawowa kamica pęcherzyka żółciowego) – zaleca się wykonywanie kontrolnego badania USG co mniej więcej 6–12 miesięcy w celu obserwacji. Operacja jest wskazana, gdy w kolejnych badaniach kontrolnych stwierdzi się zwiększenie rozmiarów zmiany. Leczenie operacyjne polega na wykonaniu dokładnie takiego samego zabiegu, jak w wypadku kamicy. Należy wyciąć cały pęcherzyk żółciowy wraz z zawartością. Obecnie taki zabieg wykonuje się praktycznie zawsze laparoskopowo.

Jakie powikłania mogą wystąpić po operacji pęcherzyka żółciowego?

Istnieje wiele różnych powikłań operacji wycięcia pęcherzyka żółciowego. Do najczęstszych należą

zakażenie rany operacyjnej,
dolegliwości bólowe brzucha,
zbiornik płynu w miejscu po wycięciu pęcherzyka,
nudności,
wymioty,
brak tolerancji niektórych pokarmów (zwłaszcza tłustych).

Te najczęstsze powikłania są na szczęście najłatwiejsze w leczeniu i zazwyczaj ustępują bez konieczności interwencji chirurgicznej.

Rzadziej występują, takie jak przepuklina w bliźnie operacyjnej, uszkodzenie jelita czy zrostowa niedrożność przewodu pokarmowego. Te powikłania wymagają już oceny i zazwyczaj interwencji chirurga (czasem pilnej). Najcięższym i najtrudniejszym w leczeniu, ale na szczęście rzadko występującym powikłaniem operacji wycięcia pęcherzyka żółciowego, jest uszkodzenie dróg żółciowych. Leczenie uszkodzenia dróg żółciowych jest bardzo trudne i obarczone dużym odsetkiem niepowodzeń. W zależności od rozległości uszkodzenia dróg żółciowych może ono polegać na drenażu, rozległych zabiegach rekonstrukcyjnych, a w skrajnych przypadkach konieczne może być rozważenie przeszczepienia wątroby. Każde, nawet najmniejsze uszkodzenie dróg żółciowych powinno być w miarę możliwości leczone w ośrodku z dużym doświadczeniem w tego typu chorobach.

Inną grupą powikłań są powikłania związane z utrzymywaniem się objawów sprzed operacji lub pojawieniem się nowych, niewystępujących wcześniej objawów. Jak wspomniano wcześniej, sama obecność kamieni w pęcherzyku żółciowym nie oznacza jeszcze konieczności wykonywania operacji. Taką decyzję podejmuje się na podstawie objawów związanych z obecnością kamieni w pęcherzyku. Niestety, objawy kamicy można czasem pomylić z objawami innych chorób przewodu pokarmowego, takich jak zapalenie błony śluzowej żołądka czy przepuklina okołoprzełykowa. U takich chorych wycięcie pęcherzyka żółciowego nie wpływa na ustąpienie objawów. Ponadto, u części chorych po wycięciu pęcherzyka pojawiają się objawy, których nie mieli przed operacją. Nie jest do końca jasna przyczyna tego zjawiska, ale najprawdopodobniej wpływ na nią mają zrosty pooperacyjne. Dlatego decyzję o operacji zawsze podejmuje lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta.

Jakie są zalecenia po operacji kamicy pęcherzyka żółciowego?

Nie ma jednego ustalonego standardu postępowania po operacjach pęcherzyka żółciowego. Zazwyczaj zaleca się unikanie wysiłku fizycznego przez około od 2 do 4 tygodni – ze względu na możliwość wystąpienia przepuklin w bliznach pooperacyjnych – oraz eliminację z diety pokarmów tłustych (mleko pełne, masło, jaja, oliwa) przez około miesiąc. Idealnie jest, gdy docelowo chorzy odzyskują pełną sprawność fizyczną, ustąpienie objawów sprzed zabiegu oraz pełną tolerancję wszystkich pokarmów po około miesiącu.

Nowotwory dróg żółciowych

Jak się leczy nowotwory dróg żółciowych?

Nowotwory dróg żółciowych są nowotworami trudnymi do leczenia. Wynika to z dwóch cech: po pierwsze, większość tych nowotworów słabo reaguje na chemioterapię, a po drugie, zabiegi wycięcia takich nowotworów są bardzo skomplikowane i obarczone dużym ryzykiem powikłań. Jest to związane z bliskością wielu ważnych dla funkcjonowania organizmu struktur, które w zależności od konkretnego przypadku należy wyciąć. Struktury te to żyła wrotna (główna żyła prowadząca krew z kończyn dolnych i brzucha do serca, biegnie ku górze wzdłuż kręgosłupa, do tyłu od trzustki), wątroba, trzustka i dwunastnica (pierwszy odcinek jelita, rozpoczyna się zaraz za żołądkiem i otacza trzustkę). Bardzo ważną strukturą, którą należy z założenia wyciąć w każdym tego typu zabiegu są same drogi żółciowe. Dlatego też, po wycięciu nowotworu, najważniejszym elementem operacji nowotworów dróg żółciowych (podobnie jak w wypadku uszkodzeń dróg żółciowych) jest odtworzenie prawidłowej drogi odpływu żółci z wątroby do jelita. W tym celu należy zastąpić wycięty podczas zabiegu fragment dróg żółciowych (objęty nowotworem) odcinkiem jelita cienkiego. Jeśli jest to niemożliwe, żółć musi odpływać na zewnątrz ciała poprzez dren wyprowadzony na powierzchnię skóry (czyli wytwarza się tak zwaną przetokę żółciową).

Niektórych chorych nie można zakwalifikować do zabiegu operacyjnego, ponieważ ich stan ogólny wyklucza przeprowadzenie tak dużej i skomplikowanej operacji. W takim przypadku trzeba zapewnić odpływ żółci z obszaru powyżej nowotworu, w taki sposób, aby nie narastała żółtaczka. W tym celu konieczne może być założenie za pomocą endoskopu stentu, czyli rurki wykonanej ze sztywnego plastiku albo z metalowej konstrukcji rozprężającej się wewnątrz dróg żółciowych do wnętrza przewodu żółciowego zwężonego przez nowotwór, co pozwoli na swobodny odpływ żółci do jelita i ustąpienie żółtaczki. Po takim zabiegu (nazywanym endoskopowym odbarczeniem żółtaczki) stan ogólny chorego powinien się poprawić.

W niektórych sytuacjach, kiedy przeprowadzenie operacji radykalnej (czyli wycięcie nowotworu w całości) nie jest możliwe ze względu na zaawansowanie nowotworu, konieczne może być przeprowadzenie zabiegu paliatywnego, czyli takiego, który nie usuwając choroby, może zlikwidować część jej objawów, a tym samym poprawić stan ogólny pacjenta i jakość jego życia. Zabiegi paliatywne mogą polegać na wspomnianym powyżej endoskopowym wprowadzeniu stentu do dróg żółciowych lub operacyjnym wykonaniu zespolenia fragmentu dróg żółciowych z jelitem, czyli tak zwanego zespolenia omijającego – umożliwia ono odpływ żółci do przewodu pokarmowego z pominięciem odcinka, który z powodu nowotworu jest niedrożny i powoduje zastój żółci i w konsekwencji żółtaczkę.

Operacje nowotworów dróg żółciowych – ze względu na swoje skompikowanie – są zazwyczaj wykonywane w ośrodkach specjalistycznych mających duże doświadczenie w tego typu operacjach.