×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego (zapalenie woreczka żółciowego) - objawy, leczenie i dieta

lek. Magdalena Wiercińska

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego (potocznie: woreczka żółciowego) to stan zapalny ściany pęcherzyka. Jego objawami jest ból w górnej części brzucha po prawej stronie (pod żebrami) i gorączka. Najczęściej ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest powikłaniem kamicy pęcherzyka żółciowego.

Co to jest ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego?

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest jednym z powikłań kamicy żółciowej. Kamica żółciowa polega na obecności kamieni (tzw. złogów) w żółci – w pęcherzyku żółciowym (kamica pęcherzyka żółciowego) lub w drogach żółciowych (kamica przewodowa).

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
Ryc. 1. Umiejscowienie pęcherzyka żółciowego

Do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego może dojść, gdy w wyniku zablokowania odpływu żółci dojdzie do niedokrwienia i zapalenia jego ściany. Zalegająca żółć i produkty jej przemian chemicznych powodują podrażnienie ściany pęcherzyka, co prowokuje uwalnianie się czynników procesu zapalnego, a wzrost ciśnienia w świetle pęcherzyka upośledza przepływ krwi w błonie śluzowej ściany pęcherzyka i może prowadzić do jej martwicy.

W 5–10% przypadków ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego nie ma związku z kamicą żółciową i występuje w przebiegu innych ciężkich chorób ogólnoustrojowych, np. u chorych po dużych zabiegach operacyjnych, po ciężkich urazach, oparzeniach oraz w przebiegu sepsy. W tych przypadkach ostremu zapaleniu pęcherzyka żółciowego sprzyjają odwodnienie, zastój żółci w pęcherzyku, upośledzony przepływ krwi i uogólnione zakażenie bakteryjne.

Częstotliwość występowania

Kamica pęcherzykowa jest częstą chorobą, dotyczącą około 20% populacji europejskiej. Częstość występowania kamicy zwiększa się wraz z wiekiem; jest 4-krotnie większa u kobiet niż u mężczyzn. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego występuje u 10–20% chorych z objawową kamicą żółciową.

Objawy ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Typowa dla ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kolka żółciowa utrzymująca się ponad 6 godzin. Kolka żółciowa to główny objaw kamicy pęcherzyka żółciowego – napadowy ostry ból brzucha, który pojawia się często po spożyciu tłustego pokarmu, zlokalizowany w górnej części brzucha po prawej stronie (pod żebrami) lub na środku, może promieniować pod prawą łopatkę. Towarzyszą jej gorączka i dreszcze. Może pojawić się także ból w prawym nadbrzuszu, występujący podczas ucisku i narastający podczas głębokiego wdechu, oraz nudności i wymioty.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów?

Doraźnie w celu złagodzenia dolegliwości występujących w przebiegu kolki żółciowej można przyjąć leki przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ, np. diklofenak, ketoprofen lub paracetamol) i rozkurczowe (drotaweryna, papaweryna, hioscyna). Jednak nawet jeśli dolegliwości ustąpią, należy się zgłosić do lekarza, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego stanowi bowiem wskazanie do operacji.

Kolka żółciowa powinna być zawsze dokładnie zdiagnozowana, ponieważ może maskować choroby innych narządów, a zwłaszcza może świadczyć o ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego.

Wywiad i badanie fizykalne zwykle pozwalają szybko ustalić rozpoznanie. Lekarz wybada silną tkliwość powłok brzusznych w okolicy podżebrowej prawej, niekiedy wyczuwalny bolesny pęcherzyk żółciowy, czasami objawy otrzewnowe, u niektórych chorych ciężki stan ogólny oraz zwiększenie częstotliwości tętna i oddechu.

Badania krwi wykazują dużą leukocytozę (duża liczba białych krwinek), z przesunięciem obrazu odsetkowego leukocytów w lewo (czyli obecność form młodszych), a także zwiększoną aktywność wskaźników wątrobowych oraz zwiększenie stężenia bilirubiny i aktywności amylazy w surowicy. Podstawowym badaniem obrazowym potwierdzającym diagnozę jest USG jamy brzusznej, która może wykazać złogi w pęcherzyku i zgrubienie jego ściany oraz płyn zlokalizowany wokół pęcherzyka. W przypadkach wątpliwych, zwłaszcza gdy występują bardzo małe złogi (mikrolitiaza), które w obrazie USG są widoczne jako błotko żółciowe, pomocna w diagnostyce jest USG endoskopowa (badanie EUS).

Czasami przydatne jest rentgenowskie zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, za pomocą którego można uwidocznić uwapnione złogi (jednak stanowią one jedynie 15% wszystkich przypadków kamicy), a także pęcherzyki gazu w ścianie pęcherzyka żółciowego (tzw. zapalenie zgorzelinowe) i pęcherzyka porcelanowego (o ścianie wysyconej solami wapnia).

Leczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego wymaga hospitalizacji. Stosuje się ścisłą dietę, nawadnianie drogą dożylną, leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe oraz antybiotykoterapię. W każdym przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego w przebiegu kamicy żółciowej leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie pęcherzyka (cholecystektomia), którą należy przeprowadzić w ciągu 7 dni od przyjęcia do szpitala i 10 dni od początku objawów. U większości chorych można ją przeprowadzić laparoskopowo.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego polega na jego usunięciu wraz ze złogami. Należy pamiętać, że zabieg operacyjny nie eliminuje skłonności genetycznej do powstawania złogów. Gdy nie ma już pęcherzyka, złogi mogą powstawać w drogach żółciowych, mówi się wówczas o kamicy przewodowej. Te kamienie usuwa się metodami endoskopowymi (zabieg ERCP). Po operacyjnym leczeniu ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego przez 2–3 miesiące pacjenci powinni unikać wysiłku i dźwigania ciężkich przedmiotów, w przeciwnym razie istnieje ryzyko powstania przepukliny pępkowej w miejscu cięcia chirurgicznego.

Dieta po przebytym ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego

Po radykalnym leczeniu kamicy i przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego (zabieg chirurgiczny) najważniejsze jest przestrzeganie odpowiedniej diety. Podstawowym jej rodzajem, stosowanym w chorobach wątroby i dróg żółciowych, jest dieta oparta na potrawach ubogotłuszczowych i bogatowęglowodanowych. Istotne jest unikanie obfitych posiłków, ale również głodzenia. Wskazane jest przyjmowanie mniejszych porcji pożywienia ze zwiększoną częstością, najlepiej około 5–6 posiłków dziennie, regularnie, o stałych porach, i staranne ich przeżuwanie. Potrawy pieczone należy zastępować gotowanymi i duszonymi. Niewskazane jest spożywanie tłustych mięs i ryb oraz stosowanie majonezów, margaryny i smalcu. Ponadto zaleca się spożywanie większych ilości odtłuszczonych produktów nabiałowych, chleba pszennego lub chleba typu graham, kasz oraz makaronów.

Jak uniknąć ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego?

Nie zmieni się skłonności genetycznej do kamicy żółciowej, ale można zminimalizować ryzyko powstawania złogów, a zatem także przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego, przez zmianę czynników środowiskowych, a więc modyfikację stylu życia i odżywiania. Zaleca się prowadzenie zdrowego stylu życia, regularną aktywność fizyczną, utrzymywanie odpowiedniej masy ciała. U osób, które gwałtownie chudną, np. po operacjach bariatrycznych, zaleca się stosowanie kwasu ursodeoksycholowego.

Zapobieganie napadom kolki żółciowej polega przede wszystkim na stosowaniu diety niskotłuszczowej.

22.12.2021
Zobacz także
  • Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
  • Kamica przewodowa
  • Kamica żółciowa
Wybrane treści dla Ciebie
  • Choroby dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego
  • Kamica przewodowa
  • Najczęstsze przyczyny bólów po lewej stronie brzucha
  • Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
  • Kamica żółciowa
  • Dysfunkcja zwieracza Oddiego
  • Ból brzucha: skąd się bierze i w jakich przypadkach należy się zgłosić do lekarza
  • Nagły silny ból brzucha
  • Polip cholesterolowy w pęcherzyku żółciowym
  • Boleści żołądka i skurcze żołądka w nocy
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta