Ultrasonografia


specjalista radiodiagnostyki

Co to jest ultrasonografia i na czym polega?

Ultrasonografia (USG) jest nowoczesną metodą obrazowania narządów człowieka, jest badaniem bezpiecznym i dokładnym, dlatego znajduje szerokie zastosowanie w medycynie. Ultrasonografia pozwala lekarzowi na nieinwazyjne „obejrzenie” narządów wewnętrznych.

Teoria powstawania obrazu sprowadza się do wysyłania impulsów fal ultradźwiękowych. Odbite na granicy różnych środowisk akustycznych fale ultradźwiękowe powracają z różną siłą i po różnym czasie do urządzenia.

Zakres stosowanych częstotliwości wynosi od 2 do 50 MHz (milionów drgań na sekundę). Ze wzrostem częstotliwości wzrasta rozdzielczość, czyli poprawia się czytelność obrazu, jednak maleje zasięg obrazowania. Urządzeniem, które wysyła i odbiera ultradźwięki jest głowica, która w trakcie badania przylega do właściwej okolicy ciała lub ocenianego narządu. Maksymalne zbliżenie głowicy do badanego narządu jest korzystne, ponieważ umożliwia zastosowanie głowicy o wyższej częstotliwości, a za tym zwiększenie rozdzielczości i dokładności badania. Możliwe jest także wprowadzenie głowicy do wnętrza przełyku, żołądka i dwunastnicy, pęcherza moczowego, pochwy, odbytnicy, tchawicy i oskrzeli oraz naczyń krwionośnych.

Zaletą ultrasonografii jest badanie w czasie rzeczywistym, to znaczy obraz na ekranie aparatu pojawia się bez zauważalnego opóźnienia, a badający może ocenić poruszanie się struktur wewnątrz ciała osoby badanej, jak na przykład: perystaltykę jelit, zmianę kształtu obiektu po zastosowaniu ucisku (np. zapadanie się światła żyły, zmiana kształtu lub utrata elastyczności jelita). Obserwacja ruchu zastawek jest ważna w badaniu serca – echokardiografii. Wiele wartościowych informacji otrzymać można dzięki obliczeniom wykonywanym przez samą aparaturę USG.

W doplerowskim badaniu z kolorowym obrazowaniem przepływu można uzyskać informacje o przepływie, kierunku przepływu krwi, maksymalnej prędkości przepływu i wiele innych bardziej szczegółowych danych.

Bezpieczeństwo badania

Ultrasonografia diagnostyczna jest stosowana od ponad 40 lat, jest uznawana za badanie bezpieczne. Stale prowadzi się badania dotyczące możliwości występowania niekorzystnego wpływu na organizm człowieka i do tej pory żadne badania nie wykazały znamiennego wpływu na nasze zdrowie.

Jakie są wskazania do wykonania ultrasonografii?

Wskazania do wykonania USG są bardzo liczne, dotyczą wielu specjalizacji medycznych, a za tym idących różnych umiejętności i wiedzy badającego oraz odpowiedniego wyposażenia sprzętowego. Badanie ultrasonograficzne może obejmować wszystkie struktury ciała – nie tylko narządy wewnętrzne, ale także stawy, mięśnie. USG ze względu na swoje bezpieczeństwo jest ważną metodą diagnostyczną u kobiet w ciąży.

Badanie zleca lekarz poprzez wypisanie skierowania z informacją, które z badań USG ma być wykonane i co ma wyjaśnić. W związku z tym, że w badaniu USG nie jest wykorzystuje się energii jonizującej, pacjent może się zgłosić na badanie bez skierowania.

Ultrasonografia często jest składową tzw. standardu procedury postępowania (np. po urazie jamy brzusznej) albo skierowanie związane jest z koniecznością wykluczenia innych przyczyn dolegliwości niż podejrzewane (np. przed gastrofiberoskopią).

Jednym z najczęściej wykonywanych badań ultrasonograficznych jest USG jamy brzusznej. Lekarz może zlecić je w wielu przypadkach, np. w dolegliwościach bólowych brzucha, utracie masy ciała, objawów uszkodzenia wątroby, podejrzeniu kamicy pęcherzyka żółciowego, nerkowej.

Przygotowanie do badania

W stanach nagłych badanie wykonuje się bez przygotowania.

W badaniach planowych przygotowanie do badania jest proste, do badania jamy brzusznej osoba pozostaje kilka godzin na czczo. Przez 2–3 dni przed badaniem dobrze jest powstrzymać się przed jedzeniem pokarmów wzdymających, ponieważ gaz w jelitach może obniżać jakość obrazu, jeżeli jest go dużo, to wartość badania będzie mniejsza. Standardowo w badaniu miednicy wymagane jest wypełnienie pęcherza moczowego, czyli co najmniej umiarkowane parcie na mocz. Wypełnienie pęcherza umożliwia zbadanie jego ściany, odpycha część jelit, pokrywa pozostałe narządy miednicy, stanowiąc tzw. okno akustyczne.

W niektórych badaniach USG, jak w badaniu doplerowskim naczyń zaopatrujących wątrobę, badanie po posiłku spowoduje, że wartości przepływu w naczyniach będą niemiarodajne.

W badaniu pozostałych okolic ciała posiłek nie ma istotnego wpływu na wynik badania.

W badaniach z użyciem głowicy dorektalnej, czyli przez odbyt, powinno się wykonać wcześniej wlew czyszczący.

Przed wykonaniem badania doplerowskiego wymagany jest spoczynek (około 20–30 min), by porównać wartości prędkości czy też objętości przepływów z odpowiednimi normami.

W badaniu USG, np. szyi, gruczołów piersiowych, powierzchownie położonych węzłów chłonnych przed badaniem nie należy nakładać żadnych kosmetyków.

Chory przujmuje leki w dniu badania jak zwykle. Przed badaniem można pić niewielkie ilości niegazowanej wody.

Przebieg badania

Przebieg badania: na skórę badanej okolicy nanoszona jest odpowiednia ilość żelu kontaktowego. W większości badań do uzyskania dokładniejszego obrazu potrzebna jest współpraca badanego, co może polegać na nabieraniu powietrza, odwracaniu się, poruszania kończyną. Niejednokrotnie lekarz w celu uzyskania odpowiednich danych musi zastosować uciskanie głowicą, co dotyczy również miejsca dolegliwości.

W niektórych sytuacjach badanie będzie kontynuowane po wypiciu niewielkiej ilości wody, innym razem konieczne jest oddanie moczu i ponowna ocena pęcherza moczowego w celu oceny ewentualnego zalegania większej ilości moczu.

W przypadku badań z użyciem głowic dojamowych, w których głowica jest wprowadzona do odpowiednich jam ciała, badanie wymaga jeszcze większej współpracy pacjenta. Część z tych badań można wykonać w znieczuleniu.

Istnieje również możliwość zbadania narządu podczas operacji. Przyłożenie głowicy bezpośrednio do badanego narządu, np. trzustki, pozwala na dokładną ocenę zmian, wykrycie zmian wcześniej niewidocznych (np. mikrogruczolaki) i zaplanowanie zakresu zabiegu. Wszystkie elementy takiej aparatury USG są sterylne i muszą być odporne na czynności związane z utrzymaniem zasad pracy na sali operacyjnej.

Wynik badania standardowo wydaje się bezpośrednio po badaniu. Jeżeli są wykryte jakieś nieprawidłowości, dodatkowo wykonuje się dokumentację zdjęciową. Nośnikiem, na którym znajduje się obraz, może być termoprint (wydruk) albo płyta CD czy system informatyczny szpitala lub poradni.

Jakie są przeciwwskazania do badania ultrasonograficznego?

Przeciwwskazaniem do badania USG są uszkodzenia powłok – przerwanie ciągłości skóry, gdzie istnieje ryzyko rozwoju zakażenia. Poza tym powodem, dla którego lekarz może odstąpić od badania jest brak zgody badanego, co z różnych przyczyn również może się zdarzyć.

Po badaniu

Po badaniu otrzymany wynik należy przedstawić lekarzowi, który wystawił skierowanie. W wyniku powinien znaleźć– odpowiedź na zadane pytanie lub w razie potrzeby zlecić inne badania obrazowe.

31.10.2017
Zobacz także
  • Tomografia komputerowa
  • Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego
  • Diagnostyczne badania radiologiczne (badania RTG)
  • Diagnostyka obrazowa układu mięśniowo-szkieletowego
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ultrasonografia w prezentacji B
  • USG układu moczowego
  • Ultrasonografia (USG) naczyń obwodowych
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta