Norma stężenia we krwi: bilirubina całkowita: 0,3–1,2 mg/dl, pośrednia: 0,2–0,8 mg/dl, bezpośrednia: 0,1–0,4 mg/dl
Co to jest bilirubina?
Bilirubina jest to żółtopomarańczowy barwnik będący produktem rozkładu hemu (składowej hemoglobiny). Miejscem rozkładu jest układ siateczkowo-śródbłonkowy znajdujący się głównie w wątrobie i śledzionie. Z komórek tego układu, bilirubina wydzielana jest do krwi, gdzie wiąże się z białkiem osoczowym albuminą (powstaje bilirubina pośrednia/niesprzężona). W tej postaci jest wychwytywana przez komórki wątrobowe dodające do niej reszty kwasu glukuronowego, by nadać jej właściwość rozpuszczalności w wodzie (powstaje bilirubina bezpośrednia/sprzężona). Z wątroby bilirubina sprzężona wydzielana jest do dróg żółciowych, którymi żółć uchodzi do dwunastnicy. Istotną informacją jest fakt, że to właśnie produkty przemiany bilirubiny nadają kałowi brązowy kolor (jest modyfikowana przez bakterie jelitowe), a moczowi – żółty. Jeśli stężenie bilirubiny we krwi nie jest zwiększone, nie ma wpływu na kolor skóry, natomiast w przypadku zwiększenia tego stężenia dochodzi do zażółcenia powłok skórnych oraz twardówek (żółtaczka). Często występuje również świąd skóry.
Jakie są wskazania do badania?
- żółtaczka
- ból zlokalizowany w prawym podżebrzu
- podejrzenie choroby wątroby
- niedokrwistość – odbarwienie stolca lub ciemna barwa moczu
Jakie są przeciwwskazania do badania?
Do oznaczenia stężenia bilirubiny wystarcza pobranie niewielkiej ilości krwi, dlatego nie ma przeciwwskazań do wykonania tego badania.
Przyczyny zwiększenia osoczowego stężenia bilirubiny
- choroby dróg żółciowych – m.in. kamica przewodowa (najczęstsza przyczyna), zapalenie dróg żółciowych, nowotwory dróg żółciowych, rak głowy trzustki – w tych chorobach dochodzi do zablokowania drogi odpływu żółci z wątroby do dwunastnicy, czyli do cholestazy.
- hemoliza wewnątrznaczyniowa – jest to rozpad erytrocytów pod wpływem różnych czynników – najczęściej toksyn bakteryjnych, konfliktu serologicznego. Może być również spowodowany nieprawidłową budową erytrocytów.
- choroby wątroby – m.in. marskość, wirusowe zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie miąższu, nowotwór wątroby, zespół Budda i Chiariego, hiperbilirubinemie wrodzone. Z powodu niewydolności wątroby, nie jest ona w stanie sprzęgać bilirubiny wolnej z resztami kwasu glukuronowego i wydalać jej do żółci.
- ciąża – zwiększenie stężenia bilirubiny w czasie ciąży nosi nazwę żółtaczki ciężarnych i wynika z powodu zmian hormonalnych w organizmie ciężarnej
- okres noworodkowy – zwiększenie stężenia bilirubiny w tym okresie nosi nazwę żółtaczki noworodków i wynika z niedojrzałości enzymatycznej wątroby noworodka.
