Przyczyny nawracających aft

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy objawem alergii na sierść królika mogą być ciągle nawracające afty?

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Manifestacją kliniczną uczulenia na alergeny zwierząt są przede wszystkim objawy ze strony:

• nosa: świąd, salwy kichania, wodnista wydzielina, rzadziej uczucie blokady nosa i związane z tym pogorszenie węchu,
• oczu: zaczerwienienie spojówek, świąd, uczucie „piasku” pod powiekami, łzawienie, pogorszenie widzenia, obrzęk skóry powiek,
• oskrzeli: napadowy suchy kaszel, świszczący oddech, uczucie braku powietrza, dyskomfort w klatce piersiowej,
• skóry: rumień skóry, wykwity skórne o charakterze bąbla pokrzywkowego, świąd.

Powyższe objawy zwykle występują w ciągu kilku minut do kilku godzin od kontaktu ze zwierzęciem lub po sprzątaniu klatki (największa ilość alergenów znajduje się w moczu). Znacznie rzadziej występuje zaostrzenie zmian skórnych o charakterze wyprysku (zwykle po 24-48 godzinach od kontaktu z królikiem).

Przyczyna nawracających aft (bolesnych owrzodzeń jamy ustnej) nie jest znana. Podejrzewa się udział czynników genetycznych, stresu, zaburzeń odporności, zaburzeń hormonalnych. Powstawaniu aft może sprzyjać uraz błony śluzowej jamy ustnej wywołany spożywaniem twardych produktów spożywczych czy nieprawidłowym, zbyt energicznym szczotkowaniem zębów. Czynnikiem wywołującym mogą być także znieczulenia stomatologiczne, drażnienie śluzówki przez protezy, aparaty ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia lub ostre ukruszone zęby. Należy również wykluczyć uczulenie kontaktowe na ewentualne materiały stomatologiczne, metal (jeżeli założono aparat ortodontyczny, implant, protezę itp.), a także na składniki past i innych środków stosowanych do higieny jamy ustnej.

Nawracające afty mogą być objawem wielu chorób ogólnoustrojowych, np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśniowskiego i Crohna, choroby Durhinga, celiakii, choroby Behceta czy choroby Addisona-Biermera (związanej z niedoborem kwasu foliowego i witaminy B₁₂). Przyczyną choroby mogą być niedobory witamin oraz mikro- i makroelementów (np. żelaza), a także zaburzenia odporności wrodzone i nabyte (w tym zakażenie HIV).

Ryzyko wystąpienia aft zwiększa brak prawidłowych nawyków higienicznych (mycie rąk przed jedzeniem, częste mycie zębów), spożywanie niemytych warzyw i owoców itp.

Na szczęście w 80% przypadków afty są niewielkie (afty Mikulicza), chociaż mogą być liczne. Zwykle ustępują w ciągu 7-10 dni. Rzadziej spotykane duże afty Suttona mogą pozostawiać blizny.

W przypadku nawracania objawów wskazane jest przeprowadzenie diagnostyki u lekarza pierwszego kontaktu albo w poradni stomatologicznej i ewentualnie dalsza diagnostyka w poradniach specjalistycznych (np. gastrologicznej).