Pytanie nadesłane do redakcji
Mój tata miał zapalenie uchyłku jelita. Jest po kuracji, ale nadal odczuwa ból w lewym boku na dole i jeszcze pieczenie, swędzenie, ma wzdęty brzuch. Czy to jest nie do końca wyleczone zapalenie uchyłka jelita, czy może to coś innego? Proszę o opinię!
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Uchyłki jelita to uwypuklenia błony śluzowej jelita grubego. Można je porównać do kieszonek w obrębie ściany jelita grubego. Najczęstsza lokalizacja to esica (okrężnica esowata), która zlokalizowana jest po lewej stronie brzucha. Uchyłki powstają pod wpływem wyższego ciśnienia w świetle jelita grubego oddziałującego na osłabione (pozbawione elastyczności) tkanki. Czynnikami ryzyka powstawania uchyłków są predyspozycje genetyczne, wiek (ryzyko wzrasta wraz z wiekiem), zaparcia i tym samym dieta uboga w płyny i błonnik.
Uchyłki mogą pozostawać bezobjawowe i są wykrywane przypadkowo podczas badań wykonywanych z innych przyczyn. Chorobą uchyłkową nazywamy objawy towarzyszące uchyłkom.
Typowe objawy to m.in. ból w lewym dolnym kwadrancie brzucha i z towarzyszącą zmianą rytmu wypróżnień, wzdęcia, zaparcia naprzemienne z biegunką; mogą się zdarzać objawy sugerujące niedrożność przewodu pokarmowego (przemijające zatrzymanie wypróżnień i gazów - w tym wypadku należy się szybko skontaktować z lekarzem).
Powikłania choroby uchyłkowej to ostre zapalenie uchyłków (najczęstsze), krwawienie lub krwotok z uchyłków, przedziurawienie ściany przewodu pokarmowego, ropień jamy brzusznej, niedrożność przewodu pokarmowego.
Uchyłki można zdiagnozować w badaniu endoskopowym (kolonoskopii), badaniach obrazowych (jak wlew kontrastowy, USG, tomografia komputerowa).
Leczenie niepowikłanej choroby uchyłkowej obejmuje zmianę nawyków żywieniowych (zwiększenie ilości błonnika w diecie i płynów) oraz farmakoterapię (leki rozkurczowe, okresowo stosowane antybiotyki niewchłaniane z przewodu pokarmowego). Leczenie powikłań obejmuje leżenie, ścisłą dietę oraz odpowiednie nawodnienie i stosowanie antybiotyków. W przypadku cięższych powikłań, np. krwotoku/krwawienia, perforacji, niedrożności czy nawracających zapaleń stosuje się leczenie operacyjne.
Opisane objawy mogą wynikać z samej obecności uchyłku bądź utrzymującego się stanu zapalnego, nie można jednak wykluczyć innych przyczyn dolegliwości bólowych w tej lokalizacji i wzdęć. Diagnostyka różnicowa bólów w jamie brzusznej wymaga uzupełnienia wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. Wskazane byłoby się zgłosić do lekarza rodzinnego lub internisty, który oceni stan zdrowia i w razie potrzeby zadecyduje o dalszym postępowaniu.
Piśmiennictwo:
Dubiel J.P.: Propedeutyka chorób wewnętrznych. Część II. Skrypt Akademii Medycznej im. M. Kopernika w Krakowie.Szczeklik A. (red): Choroby wewnętrzne t. I. Medycyna Praktyczna, Kraków 2005.
Travis S., Tylor R., Misiewicz J.: Gastroenterologia praktyczna. α-medica press, Bielsko Biała, 2001.