Pytanie nadesłane do redakcji
Od około roku choruję na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, brałam czopki Salofalk 500 mg, a teraz czopki Pentasa 1 g. Czy któryś z tych leków może uszkadzać wątrobę? Od jakiegoś czasu pobolewa mnie wątroba, a w wynikach ALT jest podwyższone, wynosi 72 U/l. Jak często powinnam robić badania?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekła choroba należąca do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD). Choroba charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji (wyciszeń). Typowe objawy to biegunki z domieszką krwi lub same krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, bóle brzucha. Możliwe są także objawy pozajelitowe, jak bóle stawowe, zmiany skórne, zapalenia w obrębie gałki ocznej. Częstsze może być także współwystępowanie niektórych chorób.
Przyczyn zwiększenia aktywności aminotransferazy alaninowej (ALT) jest wiele. Izolowane oznaczenie tylko tego enzymu niewiele mówi (ale często jest to badanie przesiewowe, na podstawie którego zapada decyzja czy należy rozszerzać diagnostykę). Ogólnie mówiąc, konieczne jest sprawdzenie jak zachowują się inne markery uszkodzenia wątroby (np. AST, enzymy cholestatyczne, bilirubina), pewne konfiguracje odchyleń w badaniach laboratoryjnych są typowe dla niektórych jednostek chorobowych.
Możliwe przyczyny uszkodzenia wątroby to stłuszczenie wątroby (niealkoholowe lub alkoholowe), zakażenia wirusowe, działanie leków, choroby immunologiczne wątroby, uszkodzenie wątroby wtórnie do chorób dróg żółciowych, zaburzenia metaboliczne.
W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego część pacjentów może mieć odchylenia w badaniach laboratoryjnych, a u ok. 10% chorych stwierdza się stłuszczenie wątroby.
Według informacji producentów także mesalazyna (podstawowy lek stosowany w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego) może powodować uszkodzenie wątroby, jednak takie działanie niepożądane jest bardzo rzadkie.
Wskazane jest rozszerzenie diagnostyki o inne badania laboratoryjne i/lub obrazowe.
Co do badań kontrolnych – częstość badań laboratoryjnych ustalana jest indywidualnie, konieczne są także kontrolne badania endoskopowe (kolonoskopia) średnio 1 raz na 1–2 lat.
Systematyczne kontrole, nawet w przypadku remisji, pozwalają na uchwycenie rozpoczynającego się zaostrzenia i powikłań tej przewlekłej choroby.
Proszę się skontaktować z prowadzącym gastroenterologiem w celu ustalenia dalszego postępowania.
Podstawą leczenia są preparaty kwasu 5-aminosalicylowego (w Polsce są to Mesalazyna i Sulfasalazyna), które występują pod różnymi nazwami handlowymi. W przypadku zaostrzeń stosowane są także glikokortykostreroidy, antybiotyki, w trudniejszych przypadkach dołączane są inne leki z tzw. grupy leków immunosupresyjnych (azatiopryna, cyklosporyna).
Piśmiennictwo:
Indeks Leków Medycyny Praktycznej, strona internetowaMateriały producenta leku Asamax
Porro G.B., Cremer M., Kreis G. i wsp.; Gastroeneterologia t. II., wyd. Czelej, Lublin 2003
Szczeklik A. (red.) Choroby wewnętrzne t. I Medycyna Praktyczna, Kraków 2007