Zapalenie wątroby typu C - jaka ilość krwi wystarczy do zakażenia wirusem?

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam! Obawiam się, że mogłem zostać narażony na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) poprzez kontakt uszkodzonej wargi z brudnym przedmiotem, na którym mogła znajdować się ślina lub niewielka ilość krwi innej osoby. Zdaję sobie sprawę z niezakaźności śliny w przypadku tego wirusa, interesuje mnie natomiast kwestia samej krwi, a właściwie jej ilości, otóż wirus HCV uchodzi za "średnio zakaźliwy", tzn. bardziej od wirusa HIV, mniej od wirusa HBV, jak tę zakaźliwość można przedstawić w ilości wymaganej do zakażenia krwi? Pan dr n. med. Ernest Kuchar określa tę ilość na poziomie ok 0,1 ml (to dużo), zgodnie z wypowiedzią: w wielu źródłach ilość ta nie jest jednak tak precyzyjnie określona, a szacowana jest nawet na dużą mniejszą (ok. 0,0004 ml, tak samo jak w przypadku HBV). Czy mogę prosić o wyjaśnienie bądź nakierowanie na dodatkowe źródła odnośnie do szacowanej wymaganej ilości krwi niezbędnej do zakażenia wirusem HCV? Serdecznie pozdrawiam TD

Odpowiedział

dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Akademia Medyczna we Wrocławiu

Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) jest, jak Pan wspomniał, stosunkowo mało zaraźliwy. Nawet styczność z zakażoną krwią nie stanowi skutecznej drogi zakażenia HCV. Na przykład wśród pracowników służby zdrowia, którzy zranili się przez skórę igłą lub innym ostrym przedmiotem skażonym krwią pacjenta zakażonego HCV ryzyko zakażenia i serokonwersji anty-HCV (we krwi pojawiają się dotąd nieobecne przeciwciała anty-HCV) wynosiła średnio 1,8% (zakres: 0-7%). W jednym z badań wykazano, że do zakażenia dochodziło tylko na skutek zranienia igłą do wstrzyknięć, która jest pusta w środku i przenosi więcej krwi. Do zakażenia HCV w następstwie kontaktu błon śluzowych z krwią pacjenta dochodzi bardzo rzadko, przy czym nie odnotowano zakażenia po zabrudzeniu krwią skóry (zdrowej lub uszkodzonej). Ponieważ zaraźliwość zależy nie tylko od ilości krwi, która dostała się do organizmu osoby eksponowanej, ale też wiremii (stężenia wirusów we krwi), dlatego nie sposób podać Panu dokładnej objętości krwi, która jest konieczna do przeniesienia zakażenia.

W celu rozwiania Pana obaw proponuję potraktować opisaną ekspozycję poważnie i wykonać badania w kierunku HCV i innych zakażeń krwiopochodnych: HBV i HIV (HbsAg, anty-HBc, przeciwciała anty-HCV i anty-HIV).

Ryc. Algorytm diagnostyczny zakażenia HCV
Źródło: CDC (pdf)

Odsyłam do algorytmu diagnostyki HCV opracowanego przez CDC (ryc.). Eksperci zalecają zacząć od testu przesiewowego anty-HCV. Nie powinien Pan zwlekać z jego wykonaniem. Zaraz po ekspozycji powinno się ustalić stan "zerowy" - przecież mógł Pan być już wcześniej zakażony i w celu ustalenia związku przyczynowego z obecną ekspozycją należy to wykluczyć. Wyniki testu anty-HCV stają się dodatnie zwykle po 1-3 miesiącach od zakażenia, dlatego test powtarzamy po miesiącu i dla pewności po 6 miesiącach od ekspozycji. Mówiąc prościej, należy zbadać, czy Pan nie był już wcześniej zakażony, co jest konieczne do ustalenia związku przyczynowego ewentualnego zakażenia z obecną ekspozycją. Badania powtarza się po 6 tygodniach i 6 miesiącach, bo okresy wylęgania wspomnianych zakażeń wirusowych są dość długie. Kolejne trzecie ujemne wyniki po 6 miesiącach pozwalają na wykluczenie zarażenia.