×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ryzyko zakażenia HCV w przypadku ekspozycji zawodowej

Pytanie nadesłane do redakcji

Szanowny Panie Doktorze. Jestem lekarzem praktykującym w stacji dializ. Zwracam się do Pana Doktora z prośbą o ocenę ryzyka zakażenia HCV w przypadku ekspozycji zawodowej do jakiej doszło w moim przypadku. Otóż, usuwając skalpelem szwy skórne z przetoki a-v u pacjenta HCV RNA-dodatniego, używając rękawiczek jednorazowych (rana wcześniej została zdezynfekowana), skaleczyłem się w palec wskazujący. Przeprowadziłem oczywiście postępowanie poekspozycyjne (umycie wodą ciepłą, dezynfekcja). Na przecinanych nitkach i na skalpelu nie było śladu świeżej krwi, rana również była juz zagojona, pokryta strupami. W tym samym dniu oznaczyłem sobie anty-HCV, który był ujemny. Po 6 tygodniach ponownie skontrolowałem anty-HCV - wynik ujemny oraz pobrałem sobie krew na badanie HCV-RNA - oczekuję na wynik. Czy w przypadku nieznalezienia w mojej próbce krwi genomu wirusa mogę już spokojnie dalej pracować?

Odpowiedział

dr med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Akademia Medyczna we Wrocławiu

Ponad 30 różnych drobnoustrojów może wywołać zakażenia zawodowe u pracowników ochrony zdrowia po ekspozycji na krew lub płyny ustrojowe. Do najważniejszych drobnoustrojów przenoszonych tą drogą należą wirusy zapalenia wątroby typu B (HBV), zapalenia wątroby typu C (HCV) oraz HIV, a najczęstszą drogą zakażenia są zakłucia igłą. do tej pory nie poznano skutecznej metody profilaktyka przedekspozycyjnej HIV i HCV.

Ryzyko zakażenia zawodowego wirusami krwiopochodnymi zależy od następujących czynników: częstość występowania czynnika zakaźnego w populacji ogólnej i populacji pacjentów danej placówki ochrony zdrowia (w Pana przypadku sytuacja jest jasna, pacjent jest zakażony HCV), częstotliwości występowania ekspozycji umożliwiających transmisję czynnika zakaźnego, charakteru ekspozycji, skuteczności transmisji w czasie określonego rodzaju ekspozycji oraz stężenia wirusa w materiale biologicznym będącym źródłem narażenia. Na ryzyko wpływa ponadto dostępność i skuteczność profilaktyki przed- i poekspozycyjnej. Z badań wiadomo, że częstość występowania zakażeń HCV wśród pracowników ochrony zdrowia jest zbliżona do ogólnej populacji, zatem rzadko dochodzi do zakażeń zawodowych HCV. Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) jest mało zaraźliwy. Nie odnotowano zakażenia HCV po zabrudzeniu krwią skóry (zdrowej lub uszkodzonej) i nawet styczność z zakażoną krwią nie stanowi skutecznej drogi zakażenia. Ryzyko przeniesienia wirusa zapalenia wątroby typu C od pacjenta zarażonego jest oceniane na ok. 6-krotnie większe w porównaniu z HIV (1,8% wobec 0,3%). Średnia częstość serokonwersji HCV po ekspozycji na krew pacjentów HCV-dodatnich z przerwaniem ciągłości skóry wynosiła w badaniach od 0 do 7%, a w badaniach japońskich, w których wykrywano HCV RNA metodą RT-PCR sięgała 10%. W Pana przypadku nie było ekspozycji na widoczną krew, co bardzo silnie zmniejsza ryzyko, nie mniej warto wykonać badania i Pan je zrobił.

Postępowanie poekspozycyjne
Pierwszym i najważniejszym działaniem po ekspozycji jest natychmiastowe oczyszczenie rany. W przypadku skóry, należy ją umyć wodą z mydłem. Skaleczenia i małe rany można następnie zdezynfekować środkami na bazie alkoholu, ponieważ alkohol działa wirusobójczo na wirusy przenoszone drogą krwiopochodną. Jak najszybciej należy pobrać i wysłać na badania krew od eksponowanego pracownika oraz pacjenta będącego źródłem ekspozycji. Postąpił Pan zgodnie z zaleceniami.

Jak dotąd nie znamy skutecznej profilaktyki poekspozycyjnej dla osób narażonych na HCV. Ani swoista immunoglobulina, ani stosowanie interferonu nie zmniejsza ryzyka zakażenia. Wraz z poprawą czułości testów diagnostycznych możliwe są za to krótsze odstępy między kolejnymi badaniami. Jeżeli używamy RT-PCR do wykrycia HCV RNA, badania można wykonywać natychmiast po ekspozycji oraz po 4 i 12 tygodniach. Zaleca się jednoczesne oznaczenie aktywności aminotransferaz (AlAT i AspAT) w surowicy. Ponieważ wykonał Pan już jedno badanie RT-PCR HCV, pozostaje oczekiwać na jego wynik i powtórzyć oznaczenie 12 tygodni po ekspozycji, choć ryzyko zakażenia oceniam jako minimalne. Ekspozycja zawodowa nie wymusza jakichkolwiek zmian w wykonywanej pracy, pracownicy, którzy ulegli ekspozycji na HIV powinni zachowywać środki ostrożności celem zmniejszenia potencjalnego ryzyka przeniesienia wirusa HIV na inne osoby (stosowanie prezerwatyw lub abstynencję seksualną oraz powstrzymywanie się od oddawania krwi i osocza, nasienia i narządów do przeszczepów przez 6 miesięcy, do uzyskania ujemnego wyniku testu).

Podsumowując, ryzyko zakażenia HCV w następstwie ekspozycji zawodowej z przerwaniem ciągłości skóry, ale bez widocznej krwi jest bardzo małe. Zranione miejsce należy dokładnie umyć wodą z mydłem i zdezynfekować preparatem na bazie alkoholu. Ekspozycja zawodowa nie wymaga jakichkolwiek zmian w obowiązkach zawodowych. W każdym przypadku ekspozycji zawodowej pacjenci będący jej źródłem powinni zostać zbadani w kierunku zakażeń HBV (HBsAg), HCV (anty-HCV) oraz HIV (anty-HIV). Jeśli to możliwe, wyniki powinny być znane w ciągu 24 godzin. Wyniki dodatnie należy potwierdzić (np. HIV testem Western Blot, HCV, metodą RT-PCR), ujemne wyniki nie wymagają potwierdzenia. Korzystając z testów wykrywających HCV metodą RT PCR można skrócić diagnostykę poekspozycyjną na HCV do 12 tygodni.


26.11.2012
Inne pytania
  • Marskość wątroby - rokowania
  • Jak się przygotować do gastroskopii?
  • Krwawienie z odbytu
  • Przewlekłe wzdęcia
  • Szczelina odbytu
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta