Ryzyko zakażenia wirusami krwiopochodnymi u fryzjera

Pytanie nadesłane do redakcji

Często korzystam z usług fryzjera – strzyżenie „maszynką”. Nigdy nie zaobserwowałem, żeby fryzjer dezynfekował wkład do maszynki po obsłudze klienta. Czy ryzyko zakażenia WZW C/HIV jest duże? Jestem odporny na zachorowanie na WZW B, ostatnio oznaczane miano przeciwciał anty-Hbs wynosiły u mnie >10 000 j. (w przeszłości byłem szczepiony).

Odpowiedział

dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

W opisanym przypadku mamy do czynienia z możliwym narażeniem za pośrednictwem maszynki do strzyżenia. Najważniejszą informacją jest, że nie stwierdzono udokumentowanych przypadków zakażenia zawodowego HCV po ekspozycji przez nieuszkodzoną skórę. Jeśli nie doszło do uszkodzenia skóry, jest Pan bezpieczny. Kolejnymi czynnikami, które wpływają na ryzyko zakażenia HCV i HIV, są: zaraźliwość płynów ustrojowych osoby będącej źródłem ekspozycji (w tym wypadku krwi) i rodzaj narażenia. Wirus zapalenia wątroby typu C można też znaleźć w płynach ustrojowych innych niż krew, w tym ślinie, nasieniu, płynie menstruacyjnym, płynie mózgowo-rdzeniowym, wysięku i moczu, ale raczej trudno zabrudzić nimi maszynkę do strzyżenia. Ryzyko po narażeniu na te płyny pozostaje nieznane, ale jest prawdopodobnie znacznie mniejsze niż po ekspozycji na krew, gdyż nie opisuje się przypadków zakażenia za ich pośrednictwem. Zaraźliwość płynu ustrojowego (krwi) zależy zarówno od stężenia HCV/HIV w płynie ustrojowym, jak i od objętości płynu, który dostał się do organizmu w następstwie ekspozycji. Znaczenie ma również to, jak długo płyn ustrojowy (np. krew) przebywała na zewnątrz ciała, ponieważ liczba wirusów HCV/HIV zdolnych do zakażanie zmniejsza się znacznie w ciągu kilku godzin.

Spróbujmy ustalić, jakie warunki musiałby być spełnione, by mogło dojść do zakażenia HCV/HIV za pośrednictwem maszynki do strzyżenia.

Po pierwsze, fryzjer musiałby zranić siebie lub klienta zakażonego HIV i HCV wspomnianą maszynką. Jest to mało prawdopodobne, ale możliwe. Jak szacujemy, w Polsce zakażenie HCV dotyczy około 3% populacji (średnio co 33. fryzjer lub klient fryzjera), a zakażenie HIV <0,05% (rzadziej niż co 2000. osoba). Po drugie, musiałoby dojść do uszkodzenia Pana skóry maszynką skażoną widoczną ilością krwi, najlepiej świeżej (bo taką uważamy za zaraźliwą), i wprowadzenia jej do Pana organizmu. Jest to jeszcze mniej prawdopodobne, ale takie przypadki mogą się zdarzyć. W największej bazie medycznej Pubmed nie znalazłem ani jednego opublikowanego przypadku zakażenia HCV/HIV za pośrednictwem maszynki do strzyżenia. Większe ryzyko związane jest z podgalaniem karku żyletką lub całkowitym goleniem głowy, gdyż może wówczas dojść do zranienia zmian skórnych (np. brodawek czy zmian trądzikowych). Odsyłam do załączonego piśmiennictwa.

Biorąc powyższe pod uwagę:

• Jeżeli nie doszło do uszkodzenia Pana skóry, ryzyko jest zerowe.
• Jeżeli doszło do uszkodzenia Pana skóry, ryzyko zakażenia HCV szacuję na <0,1% (mniej niż 1 przypadek na 1000). Proszę samemu ocenić, czy to dużo. Uważam, że maszynki do strzyżenia powinny być dezynfekowane, a żyletki muszą być jałowe.

Co robić? Najlepiej poprosić fryzjera, by zdezynfekował maszynkę przy Panu i użył nowej żyletki. Gdyby doszło do zranienia skóry niezdezynfekowaną maszynką, należy to traktować jak ekspozycję i zasięgnąć porady lekarza chorób zakaźnych.