Pytanie nadesłane do redakcji
Mam 24 lata i właśnie wykryto u mnie wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Chcę zapytać, czy podczas tej choroby można brać (w razie potrzeby) antybiotyki i leki przeciwbólowe?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Klinika Gastroenterologii UJ CM w Krakowie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekła choroba z grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (inflammatory bowel disease – IBD). W definicji choroby obecne są okresy zaostrzeń i remisji. Klasyczne objawy to krwiste biegunki (lub same krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego), bóle brzucha. Możliwe są objawy pozajelitowe (np. bóle stawowe, zmiany skórne, zapalenie naczyniówki) oraz częstsze współwystępowanie niektórych chorób (np. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych).
Przedstawione grupy leków są powszechnie stosowanymi lekami, z tendencją do nadużywania w niektórych sytuacjach.
Stosowanie leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, koksyby, ketoprofen, naproksen itd.) może wpływać na przebieg WZJG. Duże dawki lub bardzo częste przyjmowanie tych leków może prowokować zaostrzenia IBD. Dane na temat bezpieczeństwa kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny, polopiryny) są niejednoznaczne. Paracetamol jest lekiem bezpiecznym, jednak należy pamiętać o bezpiecznej dawce tego leku - substancja ta występuje w wielu preparatach „na przeziębienie” i łatwo o przedawkowanie. Zbyt duża dawka uszkadza wątrobę.
Pojedyncze dawki leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych stosowane np. doraźnie podczas bólu głowy czy miesiączki są bezpieczne. Osobną kwestią jest tak zwana indywidualna tolerancja - niektórzy mogę mieć objawy uboczne ze strony przewodu pokarmowego już po pojedynczej dawce i nie jest to równoznaczne z zaostrzeniem choroby przewodu pokarmowego.
W przypadku konieczności stosowania leków przeciwbólowych przez dłuższy czas, bólu trudnego do opanowania popularnymi lekami wskazana jest konsultacja w poradni leczenia bólu.
Wiele osób ma obawy przed stosowaniem antybiotyków u chorych z WZJG. Leki te stosowane rozważnie są bezpieczne. Leki te są stosowane także w zaostrzeniach chorób zapalnych jelit.
Kolejnym problemem jest ryzyko infekcji Clostridium difficile (C. difficile) podczas lub po antybiotykoterapii. Antybiotyki stosowane podczas mogą się przyczyniać do rozwoju zakażenia C. difficile i tym samym nasilać istniejące już objawy, wywoływać zaostrzenia bądź je imitować. Dlatego ważne jest rozważne stosowanie antybiotyków. Leki te powinny być stosowane tylko wtedy, gdy istnieją wskazania, a nie „na wszelki wypadek”.
Jeśli podczas stosowania antybiotyków lub w krótkim czasie po antybiotykoterapii pojawi się biegunka, warto zbadać stolce na obecność toksyny C. difficile. Utrzymujące się lub nasilające objawy gastroenterologiczne u osoby z rozpoznanym WZJG wymagają kontaktu z lekarzem prowadzącym, który rozważy ewentualną diagnostykę lub modyfikację leczenia.
Piśmiennictwo:
Ananthakrishnan A.N., Higuchi L.M., Huang E.S., Khalili H. i wsp.: Aspirin, nonsteroidal anti-inflammatory drug use, and risk for Crohn disease and ulcerative colitis: a cohort study. Ann. Intern. Med. 2012; 156(5): 350-359.Konturek S. (red.): Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
Szczeklik A. (red.): Choroby wewnętrzne, t. I. Medycyna Praktyczna, Kraków 2007.
Zwolińska-Wcisło M., Ptak-Belowska A., Targosz A. i wsp.: Usefulness of non-steroid antiinflammatory drugs in patients with ulcerative colitis. Przegl. Lek. 2009; 66(9): 503-507.
