Pytanie nadesłane do redakcji
Mąż leczy się od 12 lat na PZT, wykluczono przyczyny autoimmunologiczne, genetyczne. Mimo ostrej diety ciągle ma nawroty - co robić?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) to proces zapalny o charakterze przewlekłym prowadzący do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia miąższu trzustki i tym samym do upośledzenia jej funkcji zewnątrzwydzielniczej (odpowiadającej za trawienie pokarmów) oraz wewnątrzwydzielniczej (odpowiadającej za produkcję hormonów, jak np. insulina).
Potencjalnych przyczyn PZT jest wiele, najczęstsze to szkodliwy efekt działania alkoholu, zmiany wtórne do upośledzonej drożności przewodu trzustkowego, nawracające epizody ostrego zapalenia trzustki. Rzadsze przyczyny to obecność mutacji genetycznych, mukowiscydoza, zaburzenia metaboliczne (np. zbyt duże stężenie wapnia lub lipidów), wady anatomiczne, zaburzenia immunologiczne.
Typowe objawy przewlekłego zapalenia trzustki to:
- ból w nadbrzuszu o różnym natężeniu, często nasilający się po alkoholu i po błędach dietetycznych,
- objawy upośledzenia czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki, czyli objawy upośledzonego trawienia i jego skutki: stolce tłuszczowe, niedożywienie, objawy niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- objawy upośledzonej czynności wewnątrzwydzielniczej trzustki, jak cukrzyca lub upośledzona tolerancja glukozy.
Postępowanie w przewlekłym zapaleniu trzustki polega przede wszystkim na:
- unikaniu czynników sprawczych, np. alkoholu,
- całkowitym zaprzestaniu spożywania alkoholu (niezależnie od przyczyny PZT),
- leczeniu przyczynowym (tam gdzie jest to możliwe),
- leczeniu przeciwbólowym
- suplementacji enzymów trzustkowych (co pozwala na zredukowanie zaburzeń trawienia i wchłaniania, podawanie enzymów trzustkowych ma też działanie przeciwbólowe),
- wyrównywaniu zaburzeń węglowodanowych – nietolerancji glukozy lub cukrzycy (poprzez odpowiednią dietę i/lub insulinoterapię),
- zapobieganiu niedożywieniu lub leczeniu niedoborów,
- leczeniu powikłań.
PZT z definicji jest chorobą przewlekłą, wymagającą okresowej kontroli medycznej. Choroba nie jest łatwa do prowadzenia, mimo wszystko należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich – pozwala to na minimalizację objawów oraz powikłań. W razie nieskuteczności terapii wskazany jest kontakt z prowadzącym lekarzem, który zmodyfikuje zalecenia.
Piśmiennictwo:
Indeks leków Medycyny PraktycznejKonturek S. (red.): Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
Materiały ze strony internetowej Medycyny Praktycznej
Szczeklik A. (red.): Choroby wewnętrzne t. I. Medycyna Praktyczna, Kraków 2007.
Zobacz także
Dieta w chorobach trzustki »Dieta dla chorego z ciężkim ostrym zapaleniem trzustki »
Przykładowy jadłospis dla osób po ostrym zapaleniu trzustki »
Przewlekłe zapalenie trzustki - objawy, postępowanie, rokowania »
Czy można się wyleczyć z przewlekłego zapalenia trzustki? »
Ostre zapalenie trzustki – dieta i abstynencja alkoholowa »
Dieta dla osób z chorobami trzustki »
Jak długo powinna być stosowana dieta trzustkowa? »